Çıkışsızlık ve acz içindeki burjuvazi, çok daha ciddi salgın hastalıklarda bile tarihi boyunca böyle bir tutum takınmamışken, bugün milyarlarca insanı paniğe sürükleyerek küresel ölçekte bir kâbus senaryosunu hayata geçiriyor. Kapitalizm, kuburunun tıkanıklığını bir nebze de olsa açmak için Covid-19’a sarılırken yıkıcılıkta, gaddarlıkta ve yalancılıkta sınır tanımıyor. Sistemin küresel ölçekli bir çöküşle sarsıldığı bugünlerde burjuva güçler emperyalist savaşın daha çetin evrelerine hazırlık yapıyorlar. Bu kez Covid-19 perdesinde yürütülen psikolojik savaşın yanı sıra körüklenen milliyetçilik ve militarizm de bunun işaretidir.

2019 Aralık ayında Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıktığı söylenen koronavirüs salgını, patlak veren büyük ekonomik krizin üstünü örtmek için fırsat olarak kullanılmaya çalışılıyor. Burjuvazinin medyası bütün dünyada öyle bir seferberlik başlattı ki, emekçi kitlelerin beyinleri felç edilmiş durumda. Medya, yerkürenin tamamında hiç olmadığı kadar büyük bir korku ve panik üretmeye devam ediyor. Tabii bu nedensiz değil.

Kapitalizm, tarihinin hiçbir döneminde karşılaşmadığı şekilde, kelimenin gerçek anlamında küresel ve yıkıcı bir krizle sarsılıyor. Bugün dünyaya hâkim olan distopik manzara, kapitalizmin tarihsel tıkanmışlığıyla, bu tıkanmışlığın kendini eşi benzeri olmayan bir krizle dışa vurmasıyla uyumludur. Egemenler, sömürü düzenini ayakta tutmak amacıyla insanlığa kâbusu yaşatıyorlar. Bu kriz kapitalizmin tarihsel tıkanmışlık döneminde gerçekleşen, dolayısıyla son derece tahripkâr ve sarsıcı bir dinamiğe sahiptir. Burjuva iktisatçılar, her zamanki gibi krize sistemin içsel mekanizmalarının değil de dışsal etkilerin yol açtığını iddia ederek koronavirüsü suçlu ilan ediyorlar. Hayır, bu kriz koronavirüsün yol açtığı bir kriz değildir. Elif Çağlı, milenyum dönemeciyle birlikte kapitalizmin tarihsel bir sistem krizine girdiğini, bu tarihsel tıkanmışlığın sistemin bağrındaki çelişkileri alabildiğine keskinleştirdiğini ve sonuçlarının daha yıkıcı hale geldiğini çok zaman önce tespit etmişti. Kapitalist işleyiş ile krizler arasındaki doğrudan ilişkiyi ortaya koyduğu Kasım 2003 tarihli Kapitalizmin Krizleri ve Devrimci Durum broşüründen seçtiğimiz bölümleri iki parça halinde okurlarımızın dikkatine yeniden sunmayı yararlı buluyoruz.

Bir el, / Saplayıp hançerini sırtımıza, / Boydan boya yardı bizi, tam ortamızdan. / Tam ortamızdan / Boydan boya / Ve karpuz gibi böldü ikiye… / Bir yarımız bir yana düştü yarı canda, / Diğer yarımız diğer yana… / Bir yarımız / Babasını öldürmüş gibi / Kanlı bıçaklı oldu diğer yarımızla… / Ve diğer yarımız öteki yarımızla… yüz yıllık düşman… / İki yan da birbirinin aynı oysa / Tıpatıp aynı hem de.

Bugün gelişmiş bir kapitalist ülke olan, dünyanın ilk büyük yirmi ekonomisi arasında yer alan, gelişkin bir işçi sınıfına sahip Türkiye, yirminci yüzyılın ilk çeyreği sona ererken henüz kurulmuş, Osmanlı İmparatorluğu bakiyesi bir ülkedir. Yani Türkiye işçi sınıfı, Avrupa işçi sınıfından bambaşka yollar izleyerek tarih sahnesine çıkmıştır ve üstelik bu, 150 yıllık bir gecikmeyle olmuştur. Burada birkaç cümle ile özetlediğimiz bu tarihsel-siyasal arka planın günümüze kadar uzanan ciddi sonuçları vardır. Öte yandan vurgulamak gerekir ki Türkiye’de işçi sınıfının gelişim süreci ve mücadele deneyimleri, söz konusu tarihsel arka planın olumsuz etkilerini silebilecek güç ve sürekliliğe ulaşamamıştır.

Hangi bilime kulak verilecektir? Bilimi kim temsil etmekte ve bilimsel gerçekleri kimler dile getirmektedir? Tekrarlayalım: Marksizmin bilimsel yöntemi öne çıkartması ile bilim tapınmacılığı arasında hiçbir ilişki yoktur. Burjuva bilimin iddialarını sorgusuz sualsiz kabullenmek, onun sunduğu istatistikleri tartışılmaz veri kabul etmek, gönül rızasıyla başımızı cellâdın baltasının altına koymak demektir. Bu zor günlerde bilincimizi ve ruh sağlığımızı korumanın yolu, egemenlerin bize bilim adına boca ettiği her şeyi tekrar tekrar sorgulamaktan geçiyor.

Kongo’nun yeraltı zenginliği orada yaşayan halka zenginlik değil sürekli iç savaş, yoksulluk ve kahırlı bir yaşamdan başka bir şey sağlamadı, kapitalizm olduğu sürece de sağlayamayacak. Ülke nüfusunun çoğunluğu yoksulluk içinde barakalarda yaşıyor. Maden bölgesinde yaşayan halkın başka bir gelir kaynağı olmadığı için kadın, erkek ve çocuk işçiler bu madenlerde günlük 1 ilâ 3 dolar arası ücrete çalışıyorlar. 6 yaşındaki çocuklar bile madende çalıştırılıyor.

Dünyanın her yerinde emekçilerin bilincini dumura uğratan büyük bir psikolojik operasyon yürüyor. Koronavirüs ve yol açtığı hastalık kullanılarak inanılmaz bir korku yaratılmış ve insanlığın çok büyük bir çoğunluğunun bilinci esir alınmıştır. Tarih bilincinden yoksun ve örgütsüz kitleler sanki insanlık ilk kez “bu kadar büyük” bir salgınla karşı karşıya kalmış gibi korkmaktadırlar. Hastalığı “salgın vaar!” diye bağıra bağıra kullanarak ilan edilen esnek çalıştırma kararları, devletin en yetkili ağızlarından duyuruldu ve hiçbir tepkiyle karşılanmadı. İşçileri ücretsiz izne çıkaranlar, onlara “ne yapalım sizin sağlığınız daha önemli” diyecek kadar düzenbazca şov yapabiliyorlar.

Dünyanın birçok ülkesinde otoriterleşme hız kazanırken, faşist hareketler güçlenirken “insanlık dersini aldı, burjuvazi de, bu yüzden bir daha faşizm yaşanmaz” demek büyük bir yanlış olur. Hele ki faşizmin en kanlısını görmüş Almanya’da bunun kesinlikle olmayacağını düşünmek tarihten ders almamak demektir. Bu nedenle Almanya’daki gelişmeleri hafife almamak gerekiyor. Tarihsel bir sistem krizi içinde debelenen ve çürüyen kapitalizmin ayakta kalmak için her yola başvuracağı, en sinsi kampanyaları yürütüp en zalim yöntemlere başvurabileceği unutulmamalıdır.

Sallandı gene / Dört bir yanı dünyanın… / Japonya’dan Küba’ya sallandı. / Bir yandan diğer yana / Beşik gibi sallandı durdu. / Burnu bile kanamadı da “keferenin” / Olan gene, / En alttakilere oldu. / Yıkıldı damı üstüne, / Sırtında “başları” taşıyan “ayakların”… / Eli koptu, / Ayağı koptu, / Saçıldı yere ağıtları “başsızların”.

Tek adam rejimi, adli mahkûmlara açık cezaevi ve denetimli serbestlik uygulamalarıyla büyük ölçüde tahliye yolu açarken, siyasi mahkûmları ve tutukluları her türlü hastalık riskiyle yüz yüze bırakmaktadır. Bunun bilinçli bir sınıf politikası olduğu şüphe götürmemektedir. Egemenler nasıl ki, “büyük bir tehdit”ten bahsedip halkı “evde kalmaya” çağırırken işçileri tıpkı virüsler gibi “yarı canlılar” olarak görüp umursamıyorlarsa, siyasi tutsaklara da düzenlerini tehdit eden, yok edilmesi gereken haşereler gözüyle bakmaktadırlar. Nihayetinde içeride de dışarıda da bir sınıf savaşı yürümektedir.