“Sokağın başındaki nöbetçi, tahliye memurlarını görünce elindeki çanı çalmaya başladı. Duyulan çan sesiyle birlikte kadınlar evlerinden dışarı çıkıp sokağı doldurdular. Kiminin elinde un, kiminin elindeyse bezelye dolu torbalar vardı. Ellerindeki torbaları tahliye memurlarının üzerine fırlatarak sokağa girmelerine engel oldular.” Bahsi geçen olaylar Birinci Dünya Savaşı yıllarında İskoçya’nın liman kenti Glasgow’un Govan bölgesinde geçiyordu.

İşçi ve emekçilerin eşi görülmedik ağırlıkta ve küresel ölçekte eşgüdümlü bir saldırı altında bulunduğu bugünlerde, bu saldırılara karşı koyabilmek için işçi sınıfının uluslararası birlik, mücadele ve dayanışması, her zamankinden büyük bir önem taşıyor. Bizler biliyoruz ki, insanlığa kâbusu yaşatan kapitalizmin yıkılmasının bir ölüm-kalım sorunu haline dönüştüğü gerçeği bu süreçte çok daha fazla emekçi tarafından görülür hale gelecektir. Dünya meydanlarını aydınlatacak isyan ateşleri çok daha güçlü biçimde yeniden canlanacaktır.

…Ve toplumsal sorunlar, / Toplumsal bir devrim olmadan çözülmezler. / Çünkü yüzlerce yıl / Birikir / Birikir / Birikirler. / Birikirler üst üste, / Yan yana. / Dip dibe… / Koyun koyuna birikir, / Sarmaş dolaş olurlar bir yumak gibi, / Milyonlarca sesi aynı anda duymak gibi… / Kimler gelir / Kimler geçer ve geçmiştir üzerinden. / Neler olup / Neler bitmiştir. / Dolana debelene / Birike birike / Bütün bakiye, bugüne devretmiştir.

Çıkışsızlık ve acz içindeki burjuvazi, çok daha ciddi salgın hastalıklarda bile tarihi boyunca böyle bir tutum takınmamışken, bugün milyarlarca insanı paniğe sürükleyerek küresel ölçekte bir kâbus senaryosunu hayata geçiriyor. Kapitalizm, kuburunun tıkanıklığını bir nebze de olsa açmak için Covid-19’a sarılırken yıkıcılıkta, gaddarlıkta ve yalancılıkta sınır tanımıyor. Sistemin küresel ölçekli bir çöküşle sarsıldığı bugünlerde burjuva güçler emperyalist savaşın daha çetin evrelerine hazırlık yapıyorlar. Bu kez Covid-19 perdesinde yürütülen psikolojik savaşın yanı sıra körüklenen milliyetçilik ve militarizm de bunun işaretidir.

2019 Aralık ayında Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıktığı söylenen koronavirüs salgını, patlak veren büyük ekonomik krizin üstünü örtmek için fırsat olarak kullanılmaya çalışılıyor. Burjuvazinin medyası bütün dünyada öyle bir seferberlik başlattı ki, emekçi kitlelerin beyinleri felç edilmiş durumda. Medya, yerkürenin tamamında hiç olmadığı kadar büyük bir korku ve panik üretmeye devam ediyor. Tabii bu nedensiz değil.

Kapitalizm, tarihinin hiçbir döneminde karşılaşmadığı şekilde, kelimenin gerçek anlamında küresel ve yıkıcı bir krizle sarsılıyor. Bugün dünyaya hâkim olan distopik manzara, kapitalizmin tarihsel tıkanmışlığıyla, bu tıkanmışlığın kendini eşi benzeri olmayan bir krizle dışa vurmasıyla uyumludur. Egemenler, sömürü düzenini ayakta tutmak amacıyla insanlığa kâbusu yaşatıyorlar. Bu kriz kapitalizmin tarihsel tıkanmışlık döneminde gerçekleşen, dolayısıyla son derece tahripkâr ve sarsıcı bir dinamiğe sahiptir. Burjuva iktisatçılar, her zamanki gibi krize sistemin içsel mekanizmalarının değil de dışsal etkilerin yol açtığını iddia ederek koronavirüsü suçlu ilan ediyorlar. Hayır, bu kriz koronavirüsün yol açtığı bir kriz değildir. Elif Çağlı, milenyum dönemeciyle birlikte kapitalizmin tarihsel bir sistem krizine girdiğini, bu tarihsel tıkanmışlığın sistemin bağrındaki çelişkileri alabildiğine keskinleştirdiğini ve sonuçlarının daha yıkıcı hale geldiğini çok zaman önce tespit etmişti. Kapitalist işleyiş ile krizler arasındaki doğrudan ilişkiyi ortaya koyduğu Kasım 2003 tarihli Kapitalizmin Krizleri ve Devrimci Durum broşüründen seçtiğimiz bölümleri iki parça halinde okurlarımızın dikkatine yeniden sunmayı yararlı buluyoruz.

Bir el, / Saplayıp hançerini sırtımıza, / Boydan boya yardı bizi, tam ortamızdan. / Tam ortamızdan / Boydan boya / Ve karpuz gibi böldü ikiye… / Bir yarımız bir yana düştü yarı canda, / Diğer yarımız diğer yana… / Bir yarımız / Babasını öldürmüş gibi / Kanlı bıçaklı oldu diğer yarımızla… / Ve diğer yarımız öteki yarımızla… yüz yıllık düşman… / İki yan da birbirinin aynı oysa / Tıpatıp aynı hem de.

Bugün gelişmiş bir kapitalist ülke olan, dünyanın ilk büyük yirmi ekonomisi arasında yer alan, gelişkin bir işçi sınıfına sahip Türkiye, yirminci yüzyılın ilk çeyreği sona ererken henüz kurulmuş, Osmanlı İmparatorluğu bakiyesi bir ülkedir. Yani Türkiye işçi sınıfı, Avrupa işçi sınıfından bambaşka yollar izleyerek tarih sahnesine çıkmıştır ve üstelik bu, 150 yıllık bir gecikmeyle olmuştur. Burada birkaç cümle ile özetlediğimiz bu tarihsel-siyasal arka planın günümüze kadar uzanan ciddi sonuçları vardır. Öte yandan vurgulamak gerekir ki Türkiye’de işçi sınıfının gelişim süreci ve mücadele deneyimleri, söz konusu tarihsel arka planın olumsuz etkilerini silebilecek güç ve sürekliliğe ulaşamamıştır.

Hangi bilime kulak verilecektir? Bilimi kim temsil etmekte ve bilimsel gerçekleri kimler dile getirmektedir? Tekrarlayalım: Marksizmin bilimsel yöntemi öne çıkartması ile bilim tapınmacılığı arasında hiçbir ilişki yoktur. Burjuva bilimin iddialarını sorgusuz sualsiz kabullenmek, onun sunduğu istatistikleri tartışılmaz veri kabul etmek, gönül rızasıyla başımızı cellâdın baltasının altına koymak demektir. Bu zor günlerde bilincimizi ve ruh sağlığımızı korumanın yolu, egemenlerin bize bilim adına boca ettiği her şeyi tekrar tekrar sorgulamaktan geçiyor.

Kongo’nun yeraltı zenginliği orada yaşayan halka zenginlik değil sürekli iç savaş, yoksulluk ve kahırlı bir yaşamdan başka bir şey sağlamadı, kapitalizm olduğu sürece de sağlayamayacak. Ülke nüfusunun çoğunluğu yoksulluk içinde barakalarda yaşıyor. Maden bölgesinde yaşayan halkın başka bir gelir kaynağı olmadığı için kadın, erkek ve çocuk işçiler bu madenlerde günlük 1 ilâ 3 dolar arası ücrete çalışıyorlar. 6 yaşındaki çocuklar bile madende çalıştırılıyor.

Dünyanın her yerinde emekçilerin bilincini dumura uğratan büyük bir psikolojik operasyon yürüyor. Koronavirüs ve yol açtığı hastalık kullanılarak inanılmaz bir korku yaratılmış ve insanlığın çok büyük bir çoğunluğunun bilinci esir alınmıştır. Tarih bilincinden yoksun ve örgütsüz kitleler sanki insanlık ilk kez “bu kadar büyük” bir salgınla karşı karşıya kalmış gibi korkmaktadırlar. Hastalığı “salgın vaar!” diye bağıra bağıra kullanarak ilan edilen esnek çalıştırma kararları, devletin en yetkili ağızlarından duyuruldu ve hiçbir tepkiyle karşılanmadı. İşçileri ücretsiz izne çıkaranlar, onlara “ne yapalım sizin sağlığınız daha önemli” diyecek kadar düzenbazca şov yapabiliyorlar.