Türkiye’de ekonomik büyüme hedefi neden ağırlıklı olarak inşaat eksenli bir büyümeye dayandırılıyor? Bu yalnızca bu ülkeye özgü mü, yoksa genelleştirilebilecek bir durum mudur? AKP’nin bu eğiliminin arkasında yalnızca iktisadi güdüler mi mevcuttur, yoksa bu yaklaşımın benimsenmesinde siyasi, ideolojik ve toplumsal kaygılar da var mıdır? Bu yazıda bu sorulara yanıt vermeye çalışacağız.

Ankara Tabip Odasında, Semih Özakça ve Nuriye Gülmen’in yanı sıra onlara destek için açlık grevinde olan Esra Özakça ve Mehmet Güvel’in sağlık durumlarına ilişkin olarak, kendilerini muayene eden hekimler tarafından basın toplantısı düzenlendi.

Tunus’ta 3 Ocakta başlayan protesto eylemleri ülkenin dört bir yanına yayılırken, binlerce işçi ve emekçi, Bin Ali’nin ülkeyi terk edişinin yıldönümü olan 14 Ocakta meydanlara aktı. Yedi yıl önce olduğu gibi bugün de “iş, özgürlük, onur” sloganlarıyla sokağa çıkan emekçiler, meydanlarda hükümete öfkelerini haykırdılar.

Erdoğan, siyasette her sıkıştığında tarihsel birtakım konuları gündeme getirerek gündemi değiştirmede ustalaşmış durumda. Türkiye’de burjuva siyasetinin bitmeyen konularından biri olan Lozan anlaşması da, daha öncekilerde olduğu gibi, Erdoğan’ın bu uğurda ara ara kullandığı konulardan biri. Son olarak Yunanistan ziyaretinde gündeme getirdiği bu konu, bu kez Reza Zarrab’ın ABD’de yargılanması ve bu esnada yaptığı itirafların AKP hükümetini sıkıştırdığı bir sürece denk geldi.

Gösteriler şimdilik sönümlense de, altta yatan nesnellik değişmediği için tekrarlanması kaçınılmazdır. Protestolar birçok şehre yayılsa ve toplamda yüz binlere ulaşsa da katılım İran nüfusuna göre sınırlı düzeyde kalmış ve hareket sönümlenme sürecine girmiş görünmektedir. Ancak bu görünüm yanıltıcı olmamalıdır. Hareketin şimdilik sönümlenmesi ne değerini azaltmakta ne de tamamen geri çekildiği anlamına gelmektedir. Aksine, harekete temel oluşturan nedenler ortadan kalkmak bir yana her geçen gün daha da arttığı için, aslında kitlelerde daha çok öfke birikmekte ve tepki de artmaktadır.

Bugün Nâzım’ın eserlerinin telif hakkını elinde bulunduran Yapı Kredi Yayınları yani Koç Grubu, onun eserlerini piyasa malı olarak servis ediyor, Nâzım ismi üzerinden kazanç sağlıyor. Üstelik yazarın telif hakkı bahanesiyle, Nâzım’ın eserlerinin internet üzerinden dolaşımını engellemeye çalışıyor, her türlü dalavereyle onun eserlerini komünist kimliğinden uzaklaştırmaya çalışıyor. Fakat işçi sınıfı ile onun şairi Nâzım Hikmet arasına çekilmek istenen duvarlar boşunadır.

İkinci Dünya Savaşının sona ermesinin ardından, Nazilerin pek çok önemli kadrosu yargılanamadı bile. Devlet kurumlarının en tepe yöneticilerinden en basit memuriyet görevinde olanlara kadar bütün görevlileri Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisinin üyesiydi. Buna rağmen savaş sonrası yargılanan Nazilerin sayısı 6500’de kaldı. Nazilerden hesap soruluyor izlenimi yaratmak için büyük bir şova dönüştürülerek görülen mahkemelerde ise göz önündeki bazı liderlere verilen idam cezaları dışında kayda değer bir şey çıkmadı. Arandığı ilan edilen binlerce Nazinin önemli bir kısmı elini kolunu sallayarak Latin Amerika’ya kaçarken, birçoğu da “birikimlerinden faydalanılmak üzere” Müttefik devletlerin başta örtülü örgütleri olmak üzere çeşitli kurumlarında görevlendirildiler. Yeni Alman devleti de yine bunların etkin pozisyonlarda yer alacakları biçimde yapılandırıldı.

Kapitalizm alarm veriyor. İnşaatlar yükseliyor, dev binalar şehirleri sarıyor. Kapitalizmin çürümüşlüğünü örtmek istercesine her yana betonlar dökülüyor, fakat köhneyen düzenin pis kokuları betonlar arasından sızmaya devam ediyor. Dev inşaat şirketleri sayısı milyonları geçen boş konutlarla şehirleri mezarlıklara çeviriyor, bir çatıdan yoksun olarak yaşayan milyonlarca insan ise şehrin hayaletlerine dönüşüyor. Çürüyen düzene ayna tutan sokaklar, ihtişamlı yapıların gölgesinde bir ordu yetiştiriyor: Evsizler ordusu!

Yaşanan son süreç bir kez daha göstermektedir ki, taşeron işçilerinin ve 4-C’den 4-B’ye geçirilen işçilerin taleplerini eksiksiz elde edebilmeleri için, hükümetin yalanlarına kanmamaları ve sendikacı kılığı altındaki işbirlikçileri başlarından def ederek çok daha kitlesel ve örgütlü bir mücadele yürütmeleri zorunludur.

Kapitalizm yeryüzünde egemenliğini kurarken her şeyi büyük bir değişim ve dönüşümün içerisine soktu. Kültürü, sanatı, sporu yerellikten kurtararak evrenselleştirdi ve bunlardan ideolojik, ekonomik ve siyasi kazanç elde etti. Ama çürüme çağındaki kapitalizm elini attığı her şeyi çürütmeye, yozlaştırmaya başladı. Endüstriyel futbol bu bakımdan çürüyen kapitalizmin en “başarılı” ürünlerinden birisidir. Endüstriyel futbolun pislikleri ortadadır. Siyasetin kirletmediği, paranın yozlaştırmadığı, rekabetin taraftarları ve oyuncuları çığırından çıkarmadığı bir futbol, yani endüstriyel olmayan bir futbol kapitalizmde mümkün değildir. Suç bir eğlence aracı, bir oyun olarak ortaya çıkan futbolda değil.

Siyasi iktidarın attığı tüm adımlar, bütün ipleri tek adamın elinde toplayan bu totaliter rejimi kurumsallaştırarak, iktidarını mutlaklaştırma yolundaki tüm engelleri temizlemeye yöneliktir. Ne var ki bunu hiç de istediği hız ve pürüzsüzlükle gerçekleştiremiyor. Toplumsal muhalefeti sindirmek için devreye sokulan baskılar, işten atmalar, hapis cezaları muktedirlerin arzuladığı ölçüde etkili olamıyor. Siyasi iktidarın yarattığı kamplaşma, karpuz gibi ikiye yarılan toplum gerçekliğiyle, dönüp onu da vuruyor.

Pentagon (Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı), CIA (Merkezi İstihbarat Teşkilatı) ve ABD yönetimi ile stratejik ve organik bir ilişki içerisinde olan Hollywood, ürettiği filmleri büyük oranda siyasal sürecin ruhuyla örtüşen bir formda tasarlıyor. Üstelik öylesine devasa bir araç ki Hollywood, günümüzde dünya film üretiminin ve dağıtımının merkezi konumunda oluşundan ötürü, ABD emperyalizminin tüm dünyada kitlelerin bilincini manipüle etmesinde muazzam bir rol oynuyor.

Kapitalizmin içsel çelişkilerinin sistemi çıkışsızlığa sürükleyecek denli keskinleştiği bir tarihsel dönemden geçiyoruz. Bu durum kendisini pek çok görüngüyle ortaya koyuyor. Sermayenin yoğunlaşma ve merkezileşmesindeki olağanüstü hızlanmayla birlikte toplumsal eşitsizliğin akıl sınırlarını zorlayan boyutlara ulaşması bunun en tipik göstergesi. Üretim araçları ve dolayısıyla zenginlik giderek çok daha küçük bir azınlığın elinde toplanırken, toplumun büyük çoğunluğu sermayenin köleliğine ve yoksulluğa mahkûm ediliyor.

Dünya kapitalizminin içinde bulunduğu derin krizin belirlediği koşullarda ve bunlara eşlik eden kendine özgü sorunlarla Türkiye ekonomisi, krizin yıkıcı etkilerinin daha da fazla görüleceği bir döneme adım adım yaklaşmaktadır. Bu eğilim karşısında hükümetin yapacağı hamleler, mukadder sonu geciktirme dışında bir işe yaramayacaktır. Hükümetin, uluslararası koşulların yarattığı karambollerden yararlanarak geçiştirdiği ekonomik sorunlar büyüyen boyutlarıyla tekrar tekrar karşısına çıkmaktadır. Ancak AKP’nin ekonomideki manevra alanı daralmıştır.

Demokrasi İçin Birlik (DİB),  başlattığı “OHAL’siz Türkiye” kampanyasını, 21 Aralıkta, Beyoğlu Avrupa Pasajı Aynalı Geçit Etkinlik Merkezinde düzenlenen basın toplantısı ile duyurdu.