İstanbul’da, 23-24 Mayısta, 173 ülkeden 9 bin kişinin katılımıyla Dünya İnsani Zirvesi adı altında bir zirve gerçekleştirildi. İstanbul’un hava trafiğini kilitleyecek denli yoğun ilgi gören bu zirveye 23 devlet başkanı, 23 başbakan ve 50’nin üzerinde bakan katıldı. Devlet adamları beraberlerinde iş dünyasından, sözde yardım kuruluşlarından, akademik çevrelerden, düşünce kuruluşlarından kalabalık heyetlerle geldiler. Zirvenin amacı insani yardım politikalarını revize etmek ve bu konuda küresel çözümler üretmek olarak açıklandı. Zirvenin çağrısını yapan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-mun, İkinci Dünya Savaşından bu yana en kötü insani krizin yaşandığını, zirvenin farklı bir gelecek şekillendirmek için toplandığını söyledi. Liderlere, bu toplantı ile insanların sadece hayatını korumak için değil aynı zamanda onlara onurlu bir yaşam sunmak için kararlı adımlar atmaları çağrısında bulundu. Oysa zirve, gerçekte bu süslü laflarla ifade edilen amaçlarının aksine kirli pazarlıkların yapıldığı, karşılıklı tehditlerin savrulduğu, oturma düzeni, yemek müziği gibi küçük ayrıntılarla politik mesajların verildiği bir uluslararası toplantı oldu. Şiddetli yoksulluk çeken ve yaşam savaşı veren yüz milyonlarca insanın temsilcileri bu toplantıda yer almadı, sorunları ise sadece anlamsız nutukların konusu oldu. Bu nedenle zirve, kapitalist düzenin çürümüşlüğünü, burjuva politikacıların ve politikaların ikiyüzlülüğünü ortaya koymak bakımından da bir zirve teşkil ediyor.

İktidarın kadın sorununa yaklaşımı, AKP milletvekillerinin komisyon toplantılarındaki tutum ve üsluplarına da yansıyor. Komisyon raporunda olumlu görülebilecek öneriler arasına sıkıştırılan pek çok husus, AKP’nin mağdur kadınlar ve istismara uğrayan çocuklarla ilgili gerçek yaklaşımını ortaya koyuyor. Bu erkek egemen, cinsiyetçi, ayrımcı ve gerici anlayış, kadınların ve çocukların var olan haklarının da elden gitmesine yol açabilecek önerilerde somutlaşıyor.

Ne güzeldir karanlık / dizlerinde sallarken doğayı uyutmak için / Dinlensin ve yeniden göğersin diye / uykuya çekerken yaşamı / Ne güzeldir karanlık / sarıp sarmalarken toprağı / soluklansın diye / Yeryüzünü kavuştururken yıldızlara / Hayalleri kısrak kısrak salarken çayırlara / Ne güzeldir karanlık…

Geçtiğimiz ay billboardlarda, televizyon ekranlarında, gazete köşelerinde belki de çoğu insanın daha önce hiç duymadığı bir Osmanlı “zaferi” bir hayli yer kapladı: Kut’ül Amare. Osmanlı’nın Birinci Dünya Savaşında Çanakkale ile birlikte kazandığı iki muharebeden biri olan Kut’ül Amare, 100. yıldönümü vesilesiyle şişirilerek iktidar tarafından gündeme sokulmuş durumda. 1916 yılında Osmanlı ordusunun İngilizlere karşı kazandığı bir muharebe olan Kut’ül Amare’nin bu kadar çok parlatılmasının tek sebebi 100. yıldönümü olması değil elbette. Muharebenin yapıldığı coğrafya AKP’nin dış politikasıyla birlikte düşünüldüğünde, biraz elden geçirilmiş bir Kut’ül Amare AKP’nin emperyalist maceracılığını meşrulaştırmak için bulunmaz Hint kumaşı. Önce Kut’ül Amare’de ne olduğuna, sonra AKP’nin bu hadiseyi nasıl abarttığına ve kullandığına bakalım.

İktidara geldiği 2002 yılından bu yana çıkardığı yasalarla patronları ihya eden AKP hükümeti, 2023 hedeflerini gerçekleştirmek için canhıraş çalışmaya devam ediyor. 2023 hedefleri, Türkiye’nin emperyalist basamaklarda üstlere tırmanması ve kapitalistlerin daha da palazlanması demek. Bu hedeflere ulaşılır mı şimdiden kesin bir şey söylemek zor. Tahminler, en iyi ihtimalle Türkiye’nin 18. sıradan 15. sıraya yükselebileceği yönünde. Fakat listenin daha aşağı sıralarına düşmesi de ihtimaller arasında. Her iki durumda da işçilerin yaşam koşullarının kötüleşeceği açık.

Kapitalizmin tarihi boyunca yaşanan göçlerde yer alan insanların hemen hemen tamamı zorunluluklar nedeniyle bu yollara sürüklenmişlerdi. İnsanların yaşamında ne büyük travmalar ve zilletler anlamına geldiği göz önüne getirildiğinde, göçün, çoğu durumda arzu edilir ya da tercih edilir bir şey olmadığı açıktır. Yeni bir hayat için uzak ülkelerin yoluna düşen yüz milyonlarca insanın hayatını travmatik biçimde değiştiren; sadece onların değil, geride bırakılan yurtların ve insanların ve gidilen diyarlardaki insanların hayatlarını derinden etkileyen göç sorununun nihai çözümü elbette salt kapıların açılması değildir. Bugün gelinen nokta itibariyle kapitalizm altında bu sorunun gerçek bir çözümü olamaz.

İnsanlık yeni bir emperyalist paylaşım savaşının içinden geçiyor. Elif Çağlı, Marksist Tutum sayfalarında, parçalı ve pek de alışılagelmedik biçimler altında yürüyen bu savaşın aslında 3. Dünya Savaşı olduğu tespitini yapalı yaklaşık on yıl oluyor. Bu tespit ilk yapıldığında pek çokları idrak etmekte zorlanmıştı, bugünse burjuva ideologlarından ünlü politikacılara, sosyalistlerden papaya kadar pek çokları “3. Dünya Savaşı” tabirini kullanıyorlar.

Ölümün ağzı derler maden ocaklarına. Yarım çember biçiminde olan maden ocağı girişi yerin yedi kat derinliklerine açılır. Karanlıktır, nemlidir, ürkütücüdür maden ocağı. Madenci, ailesinden helâllik alır da girer ocağa. Ölümle burun buruna çalışan, yeryüzü sıcağa doysun diye kazma sallayan madenciler için yürekli ve bilekli denmesi boşuna değildir. Fakat ölümün kara yüzü ne yürek bilir, ne bilek… Alınmayan güvenlik önlemleriyle, insana uygun olmayan çalışma ortamıyla isimsiz mezarlar olur madenler madenciye…

Brezilya’da bir süredir devam eden kitle gösterilerinden sonra geçtiğimiz ay mecliste devlet başkanı Dilma Rousseff’in görevden alınması süreci başlatıldı. Senato komisyonu, 5 Mayısta, Rousseff’in yargılanmasının önünü açan gensoru önergesini kabul etti ve bir hafta sonra Senatoda yapılan oylamayla Rousseff’in  yargılama sürecinin önü açıldı. Rousseff, 22’ye karşı 55 oyla, 180 gün süreyle görevden uzaklaştırılırken, yerine başkan yardımcısı Michel Temer geçirildi.

Ekonomik verileri en önemli başarı kriteri olarak gören AKP iktidarı, haliyle her şeyi ekonomik gelişmeye endeksliyor. Tarihten sanata, doğadan bilime kadar hemen her alanda atılan adımlar ekonominin ışığında değerlendiriliyor. Tarihi dokuya uygunluk, estetiklik, doğaya ve yeşile uyumluluk gibi kriterler yerine kârlılık esas alınıyor. Bu durum kapitalist dünyanın geneli için geçerli olsa da, Türkiye’deki iktidar bu bakımdan bir aşırı ucu temsil ediyor. Özellikle son zamanlarda basında tartışmalara ve eleştirilere sebep olan tarihi eserlerin restorasyonundaki “başarısızlık” da iktidarın kârlılık esasına dayalı anlayışının bu alandaki tezahürüdür.

Yaktığı kömürle havayı ve çevreyi kirleten termik santrallerin dünya genelinde kullanımı kısıtlanıyor, ama Türkiye’de sayıları hızla arttırılmaya devam ediliyor. Termik santralleri işleten şirketlerin üretimini ve kârını arttırmak için çeşitli girişimlerde bulunan AKP, son olarak Elektrik Piyasası Kanunu’nda Değişiklik Teklifi’ne eklediği hükümlerle, termik santrallerin çevre mevzuatından muaf tutulmasını sağlamayı amaçlıyor. Teklifin yasalaşması halinde, termik santrallerde ne bacaların filtreli olmasına, ne de atıkların uygun şekilde ortadan kaldırılmasına bakılacak. Santralleri işleten şirketlerin cepleri parayla dolarken, yerin altından çıkarılan kara kömür mavi gökyüzünü ve doğayı karartacak.

Ankara katliamının yedinci ayında, katledilen emekçiler için 10 EKİM-DER öncülüğünde bir anma düzenlendi. Ankara’da 10 Mayısta gerçekleştirilen anmaya, katliamda yaşamını yitirenlerin aileleri, yaralılar ile emek ve demokrasi güçleri katıldı. Anma bombalı saldırının gerçekleştiği saatte yapılan saygı duruşuyla başladı.

AKP işçi hakları, sendikal örgütlenme, çalışma koşulları ve iş kazaları konusunda tam bir işçi düşmanı olduğunu defalarca gösterdi. Çünkü her seçim döneminde tekrar etmeyi çok sevdikleri sözlerdeki gibi “yaptıkları yapacaklarının teminatıdır”. Sermaye hükümeti, patronlara verdiği bir sözü iki etmiyor, bunu da görüyoruz.

Fransa’da büyük yanılsamalar yaratarak iktidara gelen fakat foyası kısa sürede ortaya çıkan sözde sosyalist Hollande yönetimi, IŞİD katliamlarının ardından körüklediği korku ve pasifikasyon ortamından da faydalanarak, işçi sınıfına yönelik büyük bir saldırı paketini gündeme getirdi. Çalışma Bakanı Myriam El Khomri’nin adıyla anılan ve işsizliği azaltacağı propagandasıyla kitlelere yedirilmeye çalışılan bu yasa tasarısına, işçi sınıfı ve öğrenci gençliğin tepkisi de büyük oldu.

Metal işçilerinin Türk Metal çetesine ve MESS’e karşı başlattığı mücadele birinci yılını doldurdu. İlk önce birçok işyerinde çeşitli eylemler düzenleyen ve 26 Nisanda Bursa Kent Meydanında bir basın açıklaması yapan metal işçileri, 5 Mayısta Türk Metal’den istifa etmek üzere bir araya geldiler. Türk Metal’in paralı adamları işçilere ve işçi basınına saldırdı, bir Renault işçisi dövülerek hastanelik edildi. İşte bu andan sonra da olaylar çok hızlı gelişerek başka bir boyuta yükseldi. İşçiler Türk Metal’den dalga dalga istifa etmeye başladılar. Taleplerinin karşılanmaması üzerine Renault işçileri, 15 Mayıs’ı 16 Mayısa bağlayan gece yarısı tüm fabrikada üretimi durdurdular. Renault işçilerinin çaktığı bu kıvılcım hızla Bursa’daki fabrikaları etkisi altına aldı ve iş durdurma Tofaş dâhil pek çok kente ve fabrikaya yayıldı.

Türkiye’deki faşist tırmanış süreci çeşitli boyutlarıyla devam ediyor. Bu sürecin temel ayaklarından birini de hiç kuşkusuz devletin fiziki zor aygıtlarını daha da tahkim etmek oluşturuyor. Tarihteki örneklerden de iyi bilindiği gibi hiçbir faşist tırmanış süreci sadece genelde özgürlüklerin kısıtlanması yönünde yasal düzenlemelerin artması ve ideolojik karabasan atmosferinin hakim kılınmasından ibaret olmamıştır. Devletin doğrudan ya da dolaylı yoldan uyguladığı şiddet daima bu süreçlerin asli ve belirleyici bileşeni olmuştur. Faşist tırmanışı yürüten güçler bu nedenle devletin fiziki zor aygıtını alabildiğine tahkim etmeye çalışırlar. Ordusundan polisine, istihbaratından sivil faşist çetelerine, paramiliter örgütlenmelerine kadar tüm şiddet aygıtının donanımı, hareket alanı, işlerliği ve etkinliği azami düzeye yükseltilir. Bugün olan da budur.

HDP İstanbul İl Örgütü ve HDK İstanbul İl Meclisi’nin, “Vekilime ve İrademe Dokunma!” sloganıyla 4 Mayısta Taksim Tünel’de yaptığı basın açıklamasına polis saldırdı.