Ortadoğu’da savaşın yükselen alevleri arasında ilerleyen gelişmeleri yorumlayabilmek için, güncel hamlelerin peşinden koşmaksızın, karşı karşıya olduğumuz sürecin önemli noktalarını vurgulamak anlamlı olur. Çünkü 3. Dünya Savaşının parçası olarak Ortadoğu’da harlanarak yürüyen savaşta detaylar her an değişebilir. Esasen yapmamız gereken ....

Her yıl bir öncekini aratıyor. Kapitalist sistemin işçilere vereceği ekonomik ve demokratik haklar sınırlı. Kapitalist sistemin çöküş çağında patronların temel hedefi sömürüyü genişletmek ve derinleştirmek. Faşizmin darbeleri altında kalan Türkiye işçi sınıfının payına daha fazla sömürü, daha fazla yoksulluk düşüyor. Az ücretle uzun saatler çalışma düzeni dayatılıyor. Sendikalaşma girişimleri sonuçsuz bırakılıyor, eylem yapan işçiler polis-jandarma baskısıyla sindirilmeye çalışılıyor. 2025 yılının birçok açıdan 2024’ün kötü bir tekrarı olacağı da açıktır. Sermaye sınıfının kârları ancak işçilere dayatılan düşük ücret, esnek çalışma ve sendikasızlaşma ile güvence altına alınabilir. İşçi sınıfının büyük bir güç olduğunu bilen egemenler, onun örgütlü bir güç haline gelmesini istemiyorlar.

Toplumda zayıf olarak algılanana yönelik şiddet artıyor. Bu kadarı da olmaz denilen her sarsıcı olayın ardından daha da sarsıcı başka bir olay yaşanıyor. İstanbul’da 19 yaşında iki genç kadının yine 19 yaşında genç bir erkek tarafından öldürülmesi, üstelik birinin kafası kesilerek katledilmesi elbette çok korkunçtu ama bu olay yaşanana kadar binlerce kadın bundan daha az korkunç olmayan şekillerde katledilmişti. Narin Güran en yakınları tarafından öldürülmeden ve koca bir köy tarafından katilleri saklanmadan önce de binlerce çocuk kayboldu, yüzlercesi yine en yakınları tarafından tacize uğradı, onlarcasının minicik bedenleri ölü bulundu. Afganistanlı göçmen işçi Mohammad Nourtani çalıştığı madenin kaçak olduğu ortaya çıkmasın diye patronları tarafından muhtemelen canlı canlı yakılarak öldürüldü. Gaziantep’te 10 yaşında bir çocuk gürültü yaptığı gerekçesiyle mahalle bakkalı tarafından vurularak öldürüldü. Lezita’da, Polonez’de, CarrefourSA’da, Fernas’ta mücadele eden kadın, erkek işçiler hukuk tanımayan patronları engellemek için harekete geçtiklerinde polis copuyla, biber gazıyla engellenmek istendiler. Artvin’de ağacına sahip çıkan köylü, patronun adamı tarafından vurularak öldürüldü.

Hem bireylerin hem de toplumların sağlıklı olabilmesi için gerek koruyucu sağlık önlemlerinin alınması gerekse de yaşam şartlarının insan bedenine uygun olması gerekir. Fakat yaşadığımız sistem hiçbir şekliyle insan doğasına uymayan, insanlığı ve doğayı tahribata uğratan, dokunduğu her şeye zarar veren bir sistemdir. Bu yüzden bu sistem altında tam anlamıyla sağlıklı bir yaşam mümkün olamaz. Kapitalist sistemin insanlığa sunabileceği bir gelecek kalmamıştır.

Yürümekte olan Üçüncü Dünya Savaşının bir parçası, bir cephesi olan Suriye savaşı, yaklaşık beş yıl sonra, öncesinde görülmedik bir hızla alevlendi. HTŞ güçleri diğer partnerleriyle birlikte 27 Kasımda başlattıkları saldırıyla Halep’i ele geçirdi ve Hama’ya doğru ilerlemeye başladı. Öncelikle şunu söylemeliyiz ki, İsrail’in Gazze’de başlatıp Lübnan’a yaydığı savaşı takip eden bu saldırı dalgası Büyük Ortadoğu Projesinde yeni bir aşamaya geçildiğinin işaretidir. ABD emperyalizmi ortaklarıyla birlikte projeyi hızlandırmaya karar vermiştir. Terörist olarak adlandırdığı örgütleri ve eylemlerini bahane ederek savaşı İsrail eliyle yeni bir düzeye taşıyan ABD, şimdi de terörist olarak adlandırdığı HTŞ aracılığıyla yıkım eylemini hızlandırmaktadır.

Sermayenin dolaşım alanındaki saf işlevlerinin, yani meta-sermayenin metadan paraya ve paradan metaya dönüşümünü sağlayan alım ve satım işlemlerinin, yeni değer de artı-değer de yaratmadığını Kapital ikinci ciltte görmüştük. Dolaşımda geçen zamanın yeni meta üretimi ve artı-değer üretimi için sınırlar yarattığını da hatırlayalım. “Meta-sermayenin bir kısmının meta ticareti sermayesi şeklini alması ya da meta-sermayenin başkalaşımına aracılık eden işlemlerin, kapitalistlerin özel bir kesiminin özel işi ya da sadece ve sadece para-sermayenin bir kısmının bir işlevi olarak görünmesi, doğal olarak, meta-sermayenin başkalaşımı için özünde geçerli olan şeyi hiçbir şekilde değiştirmez.” Metaların sanayici kapitalistlerin kendileri tarafından alım satımı yeni değer ya da artı-değer yaratan işlemler olmadığına göre, şu kişiler yerine başka kişiler tarafından gerçekleştirilmeleri de bu durumu farklılaştırmaz. Ayrıca, yeniden üretim sürecinin dolaşım süreci tarafından kesintiye uğratılmadan sürekli olabilmesi için toplumsal toplam sermayenin bir kısmının para-sermaye olarak her zaman elde bulunması gerektiği açıktır. Bu para-sermaye kısmı dolaşım işlevlerini yerine getirmek üzere sanayici kapitalist yerine tüccar kapitalistlerin elinde bulunup durmadan dolaşıma sokulabilir.

Sağlık sisteminin her yanını saran cerahatin asıl kaynağı, kâr uğruna insanı insanlıktan çıkaran kapitalist sistemdir. Sağlık alanı sermayenin kâr güdüsüne teslim edildiği ölçüde, bu tablonun değişmesi olanaksızdır. İçine ticari kaygıların girdiği, hastanın müşteri olarak görüldüğü bir sistem sağlık üretemez. Sağlıkta özelleştirme, ticarileşme ve metalaşmaya karşı işçi sınıfı, ücretsiz, nitelikli bir kamusal sağlık hizmeti için örgütlü ve hedefli bir mücadele yürütmek zorundadır. Toplumsal sağlığın korunmasının yolu bu mücadelenin kapitalizmin temellerine yönelmesinden geçmektedir.

Faşist rejimin, belediyelerde halk iradesini gasp operasyonu, 22 Kasım akşamı Dersim ve Ovacık’a atanan kayyumlarla ve Dersim Belediyesi Eş Genel Başkanı Birsen Orhan’a ilişkin gözaltı kararıyla devam ediyor. Rejim yıllardır sandıkta kaybettiği belediyeleri zorbalıkla ele geçirme stratejisiyle Kürt halkının iradesine saldırıyor. Seçimlerin çoktandır göstermelik yapıldığını da belediye başkanlarını haksız, hukuksuz suçlamalarla görevden alıp hapse tıkarak gösteriyor.

İçinden çıkamadığı ekonomik kriz nedeniyle çok daha saldırgan hale gelen faşist rejim, yeni cephelere yayılan Ortadoğu savaşına da daha aktif bir şekilde müdahil olmanın hesaplarını yapıyor. Tüm bunların anlamı, bu rejimi yıkmak üzere ayağa kalkmadığı müddetçe Türkiyeli emekçileri önümüzdeki dönemde çok daha büyük yıkımların beklediğidir. O yüzden gün, boş beklentilere ve rehavete kapılma değil, işçi sınıfını sabırla örgütleyip faşizme ve kapitalizme karşı mücadeleye yönlendirme günüdür.

Trump seçilmiştir ama bu onun başarısından, yaptığı atılımdan vb. kaynaklanmıyor. Dolayısıyla bu sonuç esasen, Trump’ın kazanmadığı, Demokrat Partinin kaybettiği şeklinde yorumlanmalıdır. Mevcut koşullarda Trump’ın ilk başkanlık dönemindeki icraatına rağmen tekrar seçilebilmesinin siyasi sorumlusu, kitlelerin beklentilerini karşılamayıp, izlediği politikalarla hayal kırıklığı yaratan Demokrat Parti iktidarıdır. Kitleler büyük bir sağa kayış yaşamamış, Trump bir önceki seçimde aldığı oyu korumuş, buna mukabil Demokratlar feci bir kayba uğramışlardır. Geçen sefer Demokratlara oy vermelerine rağmen bu kez sandığa gitmeyenlerin kinikçe ve hayal kırıklığıyla içe kapandığını söylemek de mümkün değildir. Tepki gösterip sandığa gitmeyen sekiz milyon kişinin, her şeye rağmen gidip Demokrat adaya oy veren mücadeleci unsurlarla birlikte Trump karşısında kolayca boyun eğmeyeceğini öngörebiliriz. Bu kesimlerin dinamizmi son aylardaki savaş karşıtı gösterilerde ve grevlerde yeterince ortadadır. Kaldı ki Trump’a oy veren işçi sınıfı kesimlerinin “ümitsiz vaka” oldukları düşüncesi de kesinlikle yanlıştır.

İklim krizinin geldiği düzey hayli ürkütücü. Felâket görüntüleri bilim kurgu filmlerinden çıkmış gibi. Sadece son üç ayda dünya genelinde kasırgalardan, sellerden, yangınlardan yüzlerce insan öldü. Ekim ayının son günlerinde İspanya’da meydana gelen sel felâketiyse iklim krizinin nasıl bir eşiğe dayandığının en çarpıcı örneklerinden biriydi. Ülke genelinde 250’den fazla insanın ölümüne yol açan felâkette pek çok yerleşim yeri adeta sulara gömüldü. İspanya Devlet Meteoroloji Enstitüsü felâkete ilişkin “yüzyılın en kötü dönemi” tarifini yaparken, normalde 1 yılda yağması beklenen yağışın, sadece 8 saatte düştüğünü açıkladı.

Bugün İngiltere’de işçi sınıfı örgütlü gücünü geçmişe oranla yitirse de faşizme ve ırkçılığa karşı mücadeleci damarını koruyor. Cable Street’ten Lewisham’a geçmişin mücadele deneyimleri bugün yeniden yükseliş eğilimi gösteren faşist tehlikeye karşı mücadeleye ilham olmaya devam ediyor.