Kapitalist sömürü düzeninin egemenleri tıpkı kendilerinden önceki sömürücü egemenler gibi emekçi kitleleri yönetmek, sistemin çelişkilerinin üzerini örtmek ve bunu kabul ettirmek için çeşitli araçlar geliştirmiş ve kullanmışlardır. Kimi zaman doğrudan zor gücüyle ama çoğu zaman propaganda ve manipülasyonlarla örgütsüz kitleleri kendi çıkarları doğrultusunda hareket ettirmek, yarattıkları yıkım ve çelişkilerin üzerini örtmek için seferber etmiştir. Özellikle kriz ve savaş gibi olağanüstü dönemlerde çok daha yoğun ve doğrudan başvurulan bu yöntem Birinci Dünya Savaşı yıllarında görsel materyallerle etkisini daha da genişletmiştir. Kendinden önceki dönemlere göre daha gelişkin propaganda araçlarıyla egemenler çıkarları doğrultusunda milli duygulara seslenmiş, topyekûn seferberlik için yoksul emekçilerden “fedakârlıklar” istemiştir. Böylece hem üretim alanları hem de emekçi evleri savaş alanına dönüştürülmüş, savaşın parçası haline getirilmiştir. “Fedakâr ve vatansever” duyguların kabartılması noktasında özellikle emekçi kadınlara yönelik propaganda bombardımanına hız veren egemenler, artan ihtiyaçlar temelinde fabrika ve evlerde emekçi kadınları şekillendirmek ve kapitalist çıkarları doğrultusunda yönlendirmek için var güçleriyle çalışmıştır.

Bilim insan türünün ortak deneyimlerinin ve bilgi birikiminin üzerinde yükselse de, her dönemde egemen sınıflar bilimsel faaliyeti yönlendirmek ve onun sonuçlarından kendi sınıfsal çıkarları temelinde faydalanmak istemişlerdir. Ne var ki, hem bilimi geliştirmek anlamında hem de ona el koymak anlamında hiçbir sınıflı toplum kapitalizm ile mukayese edilemez. Mesela, Antik çağın ünlü fizikçi ve matematikçisi Arşimet hayatını bilime adamak istese de, hamisi olan Siraküza kralının askeri isteklerini yerine getirmek zorunda kalmıştır. Yüzyıllar sonra Avrupa’da kapitalizmin gelişmesiyle birlikte bilim burjuvazinin hizmetine girdi. Böylece kralların devri kapanıyor, sermayenin saltanat çağı açılıyordu.

Faşist bir baskının ya da bir darbe girişiminin başarısız olması faşist tehlikenin geçtiği anlamına gelmiyor. Tarih bunun örnekleriyle doludur. Almanya’da faşizm, yani işçi devrimi tehlikesine karşı burjuvazinin karşı-devrimci teşebbüsleri Hitler’le başlamadı. Mart 1920’deki Kapp Darbesi ilk ciddi karşı-devrimci girişimdi ve aslında gerek kadrolarını gerekse de zihniyetini kendi içinden çıkan Nazilere devretmişti. Hitler önlerliğindeki Nazilerin 1923’teki Birahane Baskını adını alan darbe girişimi de yenilgiyle sonuçlanmıştı. Ama tüm bunlar aslında Nazilerin iktidarına giden yoldaki mihenk taşlarıydı. Özellikle bu sonuncusundaki amatör görüntü, ciddi bir plan ve örgütsüzlükten yoksun oluş, Nazilerin alınan hızlı yenilgiyle çil yavrusu gibi dağılmaları vb. olguları Trump’ın 6 Ocak darbe girişiminde de görmek mümkündür. Ama bu görüntülerden yola çıkarak, Trump’ın temsil ettiği tehdidi küçümseyenlere Birahane Baskınını yeniden düşünmelerini salık veririz.

İran devlet güçleri 22 Şubatta Sistan ve Belucistan eyaletinin Pakistan sınırında akaryakıt taşıyıcılarına ateş açtı ve en az 15 emekçiyi katletti. 28 Aralık 2011’de 34 Kürt akaryakıt taşıyıcısının uçaklardan atılan bombalarla öldürüldüğü Roboski katliamını andıran bu vahşi saldırının ardından, Sistan ve Belucistan eyaletinde binlerce emekçi sokağa dökülerek İran polisini ve Devrim Muhafızlarını protesto etti. Yolların kesildiği, bazı yerlerde devlet binalarının işgal edildiği protestolar halen devam ediyor. Molla rejimi ise göstericilere saldırırken, interneti keserek dışarıya bilgi akışının önüne geçmeye çalışıyor. İranlı bir okurumuzdan gelen aşağıdaki mektup, sınırda akaryakıt taşıyarak geçimini sağlayan yoksul emekçilerin durumuna ve İran rejiminin karakterine ışık tutuyor.

Haklı bir dava uğruna mücadeleye girişen ezilenler, dünyanın en güçlü ve müreffeh sayılan ülkesinde bile sisteme kafa tutabilmiştir. Milyonlarca insan özgürlük ve eşitlik uğruna yaşamlarını ortaya koymaya hazır olduklarını bir kez daha ispat etmişlerdir. Bugün ABD’de başlayıp dalga dalga dünyaya yayılan ırkçılık karşıtı protestolar, ezilen siyahların isyan geleneklerinden doğuyor, tarihsel köklerinden güç alıyor.

Etiyopya, 100 günü aşkın bir süredir yangın yeri. Ülkenin kuzeyinde bulunan Tigre bölgesi Kasım ayından bu yana ateş altında. Merkezî Etiyopya ordusunun federasyona bağlı Tigre bölgesel güçlerine karşı başlattığı askeri operasyon şiddetli çatışmalara dönüşerek Tigre halkının yaşamını cehenneme çevirdi. Operasyonun şiddeti her geçen gün artarken bölgedeki insani krizin boyutu da derinleşiyor. Tigre’de şimdiye kadar 50 bin kişi yaşamını yitirdi, on binlercesi yaralandı, 60 binden fazlası ise göç yollarına düştü. Uluslararası yardım kuruluşlarının raporlarına göre 4,5 milyondan fazla insanın acil yardıma ihtiyacı var. Tigre’de yaşanan trajedi rakamlarla ifade edilemeyecek boyutlarda.

Rejim Garê operasyonunu sadece sınır ötesi bir askeri hamle olarak değil içeriyi de hedef alan bir politik hamle olarak tasarlamıştır. Ancak sonucun açık bir başarısızlık olması ülkedeki politik havanın seyri bakımından bir kırılma noktasından geçtiğimizi gösteriyor olabilir. Önümüzdeki süreçte yaşanacak gelişmelere bağlı olarak bunu daha net görebileceğiz. Şimdi rejim bir yandan muhalefeti “terör” suçlamaları temelinde kriminalize etmeye uğraşırken baskıyı dört bir koldan arttıracaktır.

1848-49 devrimlerinin yenilgisini izleyen gericilik dönemi, bütün Avrupa’da sosyalist harekete ve işçi hareketine yönelik koyu bir saldırı dalgasıyla karakterize oldu. Bağımsız basının üzerine çullanıldığı, sansürün kol gezdiği, açık örgütlenme faaliyetinin sınırlarının alabildiğine daraldığı, polis takiplerinin ve kara listelerin aman vermediği bu yıllarda, komünistler için hayatlarını idame ettirecek bir iş bulabilmek de alabildiğine zorlaşmıştı. Bununla birlikte Engels de Marx da, zorlu koşullara rağmen ne sosyalizm davasına olan inançlarını ve umutlarını yitirdiler ne de çalışma azimlerini. Aksine, baskılar ve zorluklar, onların direncini daha da biledi ve bu yıllardaki çalışmaları sınıf hareketinin yükselişe geçtiği ileriki yıllarda çok sağlam bir teorik, politik ve örgütsel temeli döşedi.