Rusya’da Ekim Devriminin hemen ardından gerçekleştirilen sağlık alanındaki devrimci atılımlar işçi iktidarının alabildiğine kötü koşullarda başarabildikleriydi. 1920’lerin ortalarından itibaren SSCB’de bürokratik karşı-devrim tırmanmaya başladı. Bu süreçte devlet bir işçi devleti olmaktan çıktıysa da, yeni egemenler (Sovyet bürokrasisi) kendi hâkimiyetlerini geniş emekçi kitlelerine kabul ettirebilmek için başta sağlık olmak üzere çeşitli kamu hizmetleri alanında 1917’nin sağladığı kazanımlara dokunmadılar. Bu alanlarda sağlanan ilk kazanım ve hakların önemli bir kısmı bir çeşit “sus payı” olarak korundu bürokrasi tarafından. Ama bu durum, aslında ulaşılabilecek olan çok daha ileri düzeyin gerisinde kalındığını da anlatır. İşte bu sınırlandırılmış ve bürokratik kontrole tâbi haliyle bile sağlık sistemi, o dönemin kapitalist dünyasının çok ilerisinde bir düzeyi temsil ediyordu.

1 Mayıs geleneği, bu büyük ve kucaklayıcı gelenek yasaklarla sindirilemez, yok edilemez, unutturulamaz. İşçi sınıfı 130 yıldır buna izin vermedi, bundan sonra da izin vermeyecek. Aksine 1 Mayıs ateşi daha da harlanarak yaşamaya devam edecek. Sömürünün, baskının, sınırların olmadığı, eşitlik ve özgürlüğün çiçek açtığı bir dünya özlemi nasıl yok olmadıysa, bu özlemin bir ifadesi olan 1 Mayıs da tüm heybetiyle egemenlerin karşısına dikilip onları korkutmaya devam edecek!

Büyük burjuvazinin ideologlarının “paydaş kapitalizmi” kavramı çerçevesinde kurdukları cümleler, açık ki, burjuvazinin, “itibarını” çoktan tüketmiş ideolojik söylemlerin yerine koymaya çalıştığı, bunun için parlattığı “yeni” yalanlardan başka bir şeyi ifade etmiyor. Şirketlerin kârlarının yerine “paydaş”larının (hele de bu “paydaşlar”ın bir kısmı da işçiler ise) yararını önceleyeceği bir anlayışla yönetilmeleri kapitalizmin tabiatına aykırı bir durumdur. Ancak kapitalizmin içinden bir türlü çıkamadığı krizden kurtulması için “yeni” bir yol haritası olarak sunulan programların itibar görebilmesi için de böyle, beklentiler yaratabilecek vaatlere ihtiyaç var.

Askeri rejim, iki buçuk aydır uyguladığı sıkıyönetime, dozunu arttırarak sürdürdüğü katliamlara, tutuklamalara ve işkencelere rağmen, yüz binlerce işçinin ve öğrencinin darbeye karşı aktif bir direniş sergilemesinin önüne geçmeyi başaramadı. Cunta yönetimi bu süreçte 800’e yakın insanı katletti, 4 bine yakınını tutukladı. Ülkenin en büyük kenti Yangon başta olmak üzere dört bir yana yayılan gösterilere gerçek mermiyle saldıran, etnik azınlıkların yaşadığı bölgeleri bombalayan polis ve ordu birlikleri, üniversiteleri, hastaneleri, evleri, hatta ambulansları basarak eylemci avına çıkarken, cenaze törenlerine katılanları bile yaylım ateşine tutmaktan çekinmedi. Fakat tüm bunlar, sokak eylemlerinin kitlesel grevlerle birleşmesiyle mücadelenin bir üst noktaya taşınmasını engelleyemedi.

Bolivya’da yaşananlar çıkarmak isteyenler için derslerle dolu. Burjuva devlete ve burjuva mülkiyete gerçek anlamda dokunulmayıp işçi sınıfının iktidarı almasının önüne geçildiğinde, burjuvazi dümeni tekrar eline alacak yol ve yöntemleri eninde sonunda buluyor. Sermaye sınıfı devrim tehlikesinin bertaraf edilmesinden dolayı bir müddet rahatlasa da, azla yetinmeyip ilk fırsatta karşı-devrimci ve faşist güçleri sahneye davet ederek yeniden atağa geçiyor. Burjuva düzeni “iyileştirip” işçi sınıfına daha fazla kırıntı vermeye endeksli reformist iktidarlar emekçi kitlelere hayır getirmediği gibi, bunu sosyalizm olarak yutturarak iktidar koltuğuna oturanlara da uzun vadeli hayır getirmiyor.

Marx’ın ve Engels’in küçük-burjuva sosyalist akımlara karşı mücadeleleri, bu görüşlerin işçi sınıfı hareketine sızıp onu felç ettiği her noktada, bilimsel temellerdeki analizler eşliğinde yürümeye devam etmiştir. Engels’in bu bağlamdaki eserlerinden biri de 1872-73 döneminde yazdığı makalelerden oluşan Konut Sorunu adlı kitabıdır. Prudoncu görüşlerin Alman Sosyal Demokrat İşçi Partisinin yayın organına kadar sızması üzerine kaleme alınan ilk bölüm “Proudhon Konut Sorununu Nasıl Çözüyor” başlığını taşımaktadır.

Kapitalizmin tarihsel krizinin ifadesi olan bu olgular özellikle 2008 krizinden bu yana çok daha belirgin bir hale gelmiştir. Nasıl ki 2008 krizinden sonra kapitalist sistemin çelişkileri ve toplumsal patlamalar daha da artmışsa, çok açık ki önümüzdeki dönem de geride bıraktığımız 10 yıldan daha çalkantılı ve sınıf mücadelelerinin daha keskin yaşanacağı bir dönem olacak. Bu noktada milenyum dönemecinden bu yana kapitalizmin insanlığı getirdiği noktayı ve sınıf mücadelesi alanında yaşananları bütünlüklü olarak ele almak faydalı olacaktır.

Mart ortasında hafta sonuna girilirken başlayan ve hafta sonu geceleri alınan kararlarla devam eden bir dizi olağanüstü adım rejimin sıkışıklığının olağanüstü boyutlara ulaştığını ilan etmiş oldu. Dört bir yandan köşeye sıkışmış rejim can havliyle bir taraftan yalpa yaparken diğer taraftan saldırganlığını arttırmaktadır. İnsan hakları mücadelesinin Türkiye’de son dönemdeki sembol isimlerinden Gergerlioğlu’nun milletvekilliğinin düşürülmesi, aynı gün içinde HDP’ye kapatma davasının açılması, dört ay önce bir skandalla getirdikleri Merkez Bankası başkanının gece yarısı kararnamesiyle görevden alınması, yine aynı gece Meclis onaylı önemli bir uluslararası sözleşme olan İstanbul Sözleşmesinden bir imzayla çekilinmesi, Gezi Parkının tam bir hileyle İstanbul Büyükşehir Belediyesinden gasp edilmesi, belediye başkanlarının yetkilerine yeni kısıtlamalar getirilmesi, Diyarbakır’ın il sınırlarının değiştirilmesi, Kanal İstanbul müteahhitlerine devlet güvencesi anlamına gelen karar…

700. hafta eylemi sırasında gözaltına alınan 47 kişiden 46’sına toplantı ve gösteri yürüyüşleri kanununa muhalefet etmek suçundan dava açıldı. Tamamen keyfi ve haksız bir şekilde açılan bu davanın 25 Martta görülen ilk duruşmasında 7 kişinin savunması alındı ve dava 12 Temmuza ertelendi. “Toplantı ve gösteri yürüyüşleri kanununa muhalefet” gerekçesiyle açılan bu davanın hukuki bir dayanağı bulunmamaktadır. Lakin burjuva devletin olağan dönemlerdeki tüm normlarının ayaklar altına alındığı totaliter rejimi altında hukuktan bahsetmenin hiçbir anlamı yoktur.