AKP iktidarı emeklileri yoksullaştırıp erkenden ölüme mahkûm eden bilinçli bir politika izlerken, aynı zamanda toplumun sırtında bir yük olarak algılatmaya çalıştı sürekli olarak. Oysa emeklilik tarihsel mücadelelerle kazanılmış, bedeli çalışanlar tarafından çalışırken ödenmiş bir haktır ve işçi sınıfının koruması gereken hayat güvencesidir.

İran’da Molla rejimi mücadeleci emekçilere ve Kürt halkına gözdağı vermek için idamlara aralıksız devam ediyor. İran İnsan Hakları İzleme Örgütü 7 Ağustos sabahı 2 hapishanede 29 mahkûmun infaz edildiğini duyurdu. Yıllardır İran mahkemelerinin hukuki süreçlerdeki ciddi ihlâllerini ve adaletsiz yargılamalarını belgeleyen örgüt, seçim sonrası infazların önemli bir şekilde arttığını, Haziran seçimlerinden sonraki ayda en az 87 kişinin idam edildiğini bildirdi. İran rejimi uzun süredir ifade özgürlüğü kapsamındaki miting ve gösterilere katılanları yalnızca cezaevine atmakla kalmıyor, bir kısmını idamla cezalandırıyor.

Filistin halkının kurtuluşu da, dünya halklarının savaşın yeni halkalarının parçası haline gelmekten kurtulması da bölge emekçilerinin, İsrailli emekçilerin ve giderek tüm dünya emekçilerinin mücadeleyi yükseltmesine bağlıdır. İsrail’de kısa süren genel grevin, yükselen protestoların İsrail egemenleri üzerinde yarattığı etki düşünülürse, dünya işçilerinin savaşın karşısında durmak için nasıl bir yol izlemesi gerektiği açıktır.

İşçi sınıfının temel nitelikteki devrimci siyasal örgütlülüğü başta olmak üzere, kitlesel düzeyde rol oynayan sendikal örgütlülüğünün de önemi daha da artmaktadır. Örgütlü mücadele vermenin değil de bireysel sosyal medya tepkilerinin, afili söz oyunlarının, iktidara dönük genelde din konusunu esas alan teşhirlerin vb. abartılı ölçüde öne çıkarılmasına prim vermemek gerekiyor. Faşizme karşı mücadelede işçi sınıfının ve giderek tüm emekçi kitlelerin sınıf çıkarlarını esas alan örgütlü mücadelesi esastır. O nedenle işçi sınıfı örgütlerinin harekete geçirilmesi, bir sınıf cephesinin oluşturulması doğru hareket yoludur.

Tehlike ne kadar büyük olursa olsun sermayenin kârından vazgeçmeyeceği son derece nettir. O nedenle burjuvazi artan tepkileri, protestoları sistem içi sözde çözümlere hapsederek işin içinden sıyrılmaya çalışmaktadır. Dünyada ve Türkiye’de doğanın talanına karşı yükselen tepkileri kapitalizme karşı mücadelenin bir parçası haline getirmek büyük önem taşıyor. Bu noktada ideolojik manipülasyonlara yol vermeden kapitalizm altında iklim krizinin çözülmeyeceğini kavratmak yakıcı bir öneme sahiptir. Doğayla uyumlu ona zarar vermeden üretim yapmak ancak kâr temelli üretimin ortadan kalkmasıyla mümkündür. Kapitalizm ortadan kaldırılıp üretim araçları toplumsal mülkiyet haline getirildiğinde insanlık da doğa da yıkım tehdidinden kurtulmuş olacaktır.

Rejimin grev yasakları ve sendikal baskıların yanı sıra her alanda işçi sınıfına yönelik saldırılarına hız vermesi, içinden geçtiğimiz sürecin sınıf mücadelesi açısından zorlu bir süreç olduğunu ortaya koyuyor. Hele ki, alabildiğine körüklediği yapay kutuplaştırma ve korku atmosferi karşısında sınıfın geniş kesimlerinin örgütsüz ve sınıf bilincinden yoksun olduğu gerçeği karşımızda duruyorken! Ancak tüm bu olumsuzluklara rağmen Nâzım’ın deyişiyle ümitsiz olmak için tek bir sebep mevcut değildir. En karanlık dönemlerin dahi dirençle, mücadeleyle aşıldığına tarih ana defalarca kez tanıklık etmiştir.

Dünyanın pek çok ülkesinde çiftçi eylemleri yaygınlaşırken, Türkiyeli çiftçiler de bu dalgaya katılmış durumdalar. Yıkıma uğrayan ve iktidara yönelik tepkileri büyüyen çiftçilerin Bursa’dan Antep’e, Edirne’den Rize’ye çok sayıda ilde gerçekleştirdikleri protestolara birbiri ardına yenileri ekleniyor. Çiftçiler onyıllardır ilk kez bu kadar yaygın ve kitlesel eylemler yapıyorlar. Kimi eylemlerde “hükümet istifa” seslerinin yükselmesi de bir ilki oluşturuyor. Çay, fındık, patates, buğday, soğan, domates, karpuz, biber, süt ve daha pek çok ürünü üreten çiftçiler, mağduriyetlerinin görülmesi ve sorunlarına çözüm bulunması için yolları kesiyor, traktörlerle şehir merkezlerine iniyor, iktidara seslerini duyurmaya çalışıyorlar.

Normal koşullar altında bu iktisadi yıkım tablosu karşısında emekçilerin tepkilerinin çok daha sert ve yaygın olması beklenir. Ama karşımızda faşist bir rejim bulunmaktadır ve yapılan değerlendirmelerde bu hususun atlanmaması elzemdir. Ayrıca ekonomik mücadele bağlamında bile örgütsüz ve kendiliğinden tepkilere bel bağlamak doğru değildir. Sendikaların bu boşluğu doldurmanın doğal özneleri olması gerekirken, devlet güdümündeki sendikal bürokrasinin tavrı ortadadır. Gaz alıcı eylemlerle günü kurtarma derdindeler. Türk-İş bürokratları “zordayız, geçinemiyoruz” diyerek iktidara el açarak adeta sadaka dilenmektedir. Türkiye’nin sanayi merkezlerini ve en başta da İstanbul’u es geçerek turistik gezi mahiyetinde mitingler yapacakları takvimler ilan ediyorlar. Belli ki herkes kendi fıtratına uygun rolü oynuyor. Mücadeleci işçiler, emekçiler de, bu saldırılara ve faşist rejime hayır demek için kendi fıtratlarına uygun olarak çok daha örgütlü biçimde ayağa kalkmak zorundadırlar. Nihayetinde “örgütlüysen her şeysin, örgütsüzsen hiçbir şey” sloganı döne dolaşa hükmünü icra ediyor!

Açılış seremonisinden kimi sporcuların fiziksel görünümüne kadar birçok konuda tartışma yaratan 2024 yaz olimpiyatları sona erdi. Dünyanın en büyük spor organizasyonu olan olimpiyat oyunları dünyanın dört bir yanındaki emekçiler tarafından ilgiyle takip ediliyor. İlk bakışta bir spor faaliyetinden ibaret görünen olimpiyatlara daha derinden bakıldığında, bu organizasyonun devasa bir ticaret sahası, ulusal rekabetin, kitle manipülasyonunun bir aracı ve uluslararası eşitsizliklerin bir aynası olduğu görülebilir.

Kâr oranının artı-değer oranını her zaman olduğundan düşük ifade ettiğini daha önce görmüştük. Önceki bölümde ise, yükselen bir artı-değer oranının bile kendisini düşen bir kâr oranıyla ifade etme eğiliminde olduğunu gördük. Kâr oranı, eğer değişmeyen sermaye “sıfır” olsaydı, yani tüm sermaye ücretlere yatırılsaydı artı-değer oranına eşit olurdu. Marx, incelenen konu bağlamında Ricardo’nun hatasına da işaret eder. Ricardo, kâr oranını inceleme bahanesiyle gerçekte yalnızca artı-değer oranını incelemiş ve bunu da işgününün yoğunluk ve uzunluk açısından değişmez bir büyüklük olduğu varsayımı altında yapmıştır.

Tıpkı Kore’de, Vietnam’da olduğu gibi bugün de ABD emperyalizminin başını çektiği katliamlar devam ediyor. Ortadoğu’da savaş ateşi harlanarak büyürken, Ukrayna’dan Afrika’ya, Asya-Pasifik’e kadar dünyanın çeşitli bölgelerinde devam eden Üçüncü Dünya Savaşı yüz binlerce insanın hayatını kaybettiği yeni cephelerle daha da şiddetlenerek sürüyor. Halklar acılar çekiyor, emekçi kitleler savaşın tarafı olmaya zorlanıyor, göçmen düşmanlığı ve ırkçılık sistematik olarak körükleniyor, çünkü kapitalizmin ve burjuvazinin çıkarları bunu gerektiriyor. Kapitalizm var oldukça haksız ve emperyalist savaşların sona ermesi mümkün değildir.

Kimsenin kuşkusu olmasın ki gençler için devrimci duyguların nesnel temeli giderek daha belirginleşecek, giderek daha fazla sayıda genç kapitalizme karşı mücadeleye atılmanın, devrimci örgütlenme gereğini yerine getirmenin, sosyalizm idealine bağlanmanın onurunu yaşayacaktır. Gençlerin devrimci mücadele yolunu seçmesi burjuvazinin dehşetini, insanlığın ümidini büyütecektir. Mehmet Sinan’ın söylediği gibi, Gelecek Sosyalizmindir!

Kapitalizmin çıkmaza girmesiyle birlikte krize sürüklenen sosyal demokrasinin, yaklaşık 150 yıl önce bambaşka koşullarda doğup yükselişe geçtiğini biliyoruz. Kapitalizmin sınai atılımıyla hızla büyüyen Avrupa işçi sınıfı, içinden geçilen burjuva demokratik devrimler döneminde yepyeni bir siyasal iklime gözünü açmıştı. 1864’te Marx’ın yoğun çabalarıyla kurulan Birinci Enternasyonal, işçi sınıfının devrimci örgütlenmesi açısından tarihe güçlü bir damga vurmuştu. Fakat bu örgüt, Marx ve Engels gibi devrimci proleter komünizminin temsilcilerinin yanı sıra anarşizmden reformizme küçük-burjuva sosyalizminin türlü varyantlarını da içermekteydi ve bunlar arasındaki sürtüşmeler nihayetinde onun dağılmasına (1876’da) yol açacaktı.

Emperyalist dünya savaşı herkesin gözü önünde adım adım büyüyor. Yangın daha çok mazlumu yakıyor, daha çok coğrafyayı kavuruyor. 7 Ekimdeki Hamas saldırısından bu yana İsrail devletinin Filistin halkına karşı giriştiği ve son verilere göre 40 bin Filistinlinin katledilmesine varan soykırım da emperyalist güçlerin kanlı hegemonya mücadelesinin bir parçasını oluşturuyor. İsrail ve emperyalist müttefikleri, hegemonya mücadelesinin başlıca sahalarından biri olan Ortadoğu’da nüfuzlarını genişletmek, rakip emperyalist güçlerin nüfuzlarını belirleyici ölçüde geriletmek istiyorlar. Elbette burada İsrail gibi özel bir devlet oluşumunun güvenceye alınması acil bir öncelik oluşturuyor. Ama bir bütün olarak ele alındığında sürecin çok daha geniş bir kapsama sahip olduğu, emperyalist dünya savaşının büyütüldüğü görülüyor.