2012’den günümüze dek yaşananlara baktığımızda Çağlı’nın işaret ettiği olguların giderek belirginleştiğini, keskinleştiğini ve yıkıcı sonuçlarının büyüyerek bugüne kadar geldiğini görmek mümkündür. Krizin derinleşmesi kaçınılmaz olarak rekabeti ve emperyalist paylaşım savaşını kızıştırırken, bu tabloyu tamamlayan sosyal ve siyasal unsurlar göçmen krizi, kanlı provokasyonlar, yükselen faşizm ve ırkçılık, İslamofobi, burjuva siyaset sahnesinde şiddetli sarsıntılar, artan otoriterleşme, hak gaspları, toplumsal eşitsizliğin büyümesi, baskı ve yasaklar oldu.

Sedat Peker’in dizi gibi yayınladığı videolardaki ifşaatlarla birlikte, “devlet, vatan, millet” diye diye ortalığı inletenlerin, gerçekte en pis ve karanlık işleri devlet mekanizmalarını ve gücünü kullanarak bu söylemler eşliğinde nasıl gerçekleştirdiklerini toplumun geniş kesimleri de öğrenmiş oldu. Bu pislikler, genel hatlarıyla, elbette toplumun sosyalist, devrimci kesimleri tarafından biliniyor, anlatılıyor, üzerine yazılıp çiziliyordu. Ancak, devleti kutsallaştıran, milliyetçi, muhafazakâr söylemlerle zihinleri bulanmış olanlara, bu söylenenler ya ulaşmıyor ya da onlar tarafından kâle alınmıyordu. İktidar blokuna oy veren kesimler, gerçekleri, destekledikleri rejimin unsurlarından birinin dilinden ilk defa duydular. Sedat Peker’in çarpıcı açıklamalarıyla, bildiklerini zannettiklerinin tam tersini gösteren somut olaylar ve belgelerle karşı karşıya kaldılar.

Maalesef, yıllardır Batı dünyasının burjuva demokratik teamülleriyle bönleşmiş sol/sosyalist çevrelerin epey bir kısmında da bu yaklaşım az ya da çok içselleşmiş durumdadır. Tam da bu yüzdendir ki, Nisan ve Mayıs aylarında Fransa’yla başlayıp ABD ve Almanya gibi kapitalizmin kalesi sayılan ülkelerde devam eden asker bildirileri bu ülkelerdeki sol çevrelerde de burjuva siyasetinde de hak ettiği tepkiyi doğurmadı. Bu durum söz konusu girişimlerin hakikaten önemsiz oluşundan değil, öyleymiş gibi gösterilmeye çalışılmasından kaynaklanıyor.

Eyy umut! / Bilsem ki eğer, / Bakınca kaybolacağım gözlerinin içinde / Allah’ın bir ismi “Hak” için ki / Bakardım yine de… / Çünkü senin gözlerin kaybolmaya değer, / Kaybolur gibi sevgilinin gözlerinin içinde. / Çünkü senin gözlerin; / Kar yağarken üstüme, / Buza keserken bütün bedenim, / Sıcak demli bir çayın / Her yudumda ısıtması gibi ısıtır içimi.

Bugün günlerden 2 Temmuz, bugün günlerden Madımak…  Bundan 28 yıl önce, 2 Temmuz 1993’te, Sivas’ta 33 aydın, sanatçı ve 2 otel çalışanı, Pir Sultan Abdal’ı anma etkinliği için kaldıkları Madımak Otelinde yakılarak katledildi. Metin Altıok, Nesimi Çimen, Behçet Aysan, Asım Bezirci, Hasret Gültekin, Muhlis Akarsu, Asaf Koçak… 28 yıl önce bugün; çiçekleri küstürdüler, sazları susturdular, gülleri yandırdılar.

Marmara denizi can çekişiyor. Müsilaj Marmara’nın “beni kurtarın” çığlığıdır. Çok açık ki ne özel olarak mevcut siyasal iktidarın ne de genel olarak burjuva siyasetçilerin ve kapitalistlerin kendiliğinden bu çağrıya yanıt vermesi söz konusu değildir. En basit tedbirlerin alınabilmesi için bile toplumsal bir baskı gerekiyor. Kabahat ne müsilajı üreten alglerdedir ne de insandadır. Sorun toplumsaldır. İnsanlığı ve doğayı tehdit eden bu çürümüş düzeni yıkmadan denizleri de ormanları da kurtarmak mümkün değildir.

Şili halkı, 15-16 Mayısta, hem ülkenin askeri diktatörlük döneminden kalma anayasasını değiştirecek Kurucu Meclis temsilcilerini seçti hem de yerel yönetimleri belirlemek için oy kullandı. Pandemi gerekçe gösterilerek birkaç kere ertelenmiş olan bu seçimlerde Başkan Sebastian Piñera’nın temsil ettiği merkez sağ büyük bir darbe aldı. Sol ve toplumsal hareketler ise Şili için daha demokratik bir anayasa hazırlayacak Kurucu Mecliste çoğunluğu elde ederek, adeta rejim güçlerini silip süpürdüler.

Engels Anti-Dühring’e yoğunlaşması nedeniyle yarım bırakmak zorunda kaldığı büyük çalışmasına nihayet 1878’de geri dönebilmişti. Fizik, biyoloji, kimya, gökbilim, anatomi, fizyoloji, matematik gibi tüm bilim kolları üzerinde derinlemesine bir incelemeyi kapsayan bu çalışmayı, Doğanın Diyalektiği başlıklı bir kitaba dönüştürmeyi hedefliyordu. Doğanın Diyalektiği’nin giriş bölümünü 1873-76 döneminde yazmış, yazım planını da yine o dönemde tamamlamıştı. Ne var ki bu alandaki çalışmalarını ancak 1883’e kadar devam ettirebilecekti. Zira Marx’ın ölümünün ardından artan örgütsel sorumluluğu ve başta Kapital olmak üzere onun geride bıraktığı elyazmalarını yayına hazırlama görevi, daha fazlasına izin vermeyecekti.

Kapitalist çürümüşlüğün örneklerinin bolca yaşandığı ülkelerden biri de Brezilya’dır. 2018 Ekiminde iktidara gelen faşist Bolsonaro, yıkıcı politikalarıyla emekçilerin hayatlarını karartmaya devam ediyor. Irkçı politikalar, bitmek bilmeyen polis şiddeti, çevrenin ve doğanın talan edilmesi, ekonomik krizin faturasını emekçilere ödettiren yasalar, yolsuzluk, yoksulluk ve işsizlik Brezilyalı emekçilerin öfkesini ve tepkisini arttırıyor. Son bir yıldır buna, Covid-19’dan 500 binden fazla insanın hayatını kaybetmesi de eklenmiş durumda.