İşçi sınıfının ve emekçilerin ekonomik durumu hızla kötüye gidiyor. İşsizlik, yoksullaşma ve güvencesizleşme görülmemiş boyutlara ulaşmış durumda. Tüm sorunlar yumağının odağına yerleşmiş olan ve adeta hepsinin özetlenmesi haline gelen şey ise hayat pahalılığı. Son dönemde hayat pahalılığı gerçek anlamda bir ateş topu gibi emekçilerin hanelerini kavuruyor. Enflasyon devletin düzmece verilerine göre bile yüzde 20 düzeyinde; gerçekte ise yüzde 40-50’ler düzeyinde.

Üretici güçlerin geldiği düzey tahayyül edebildiğimizin ötesinde bir cennet yaratma potansiyeline sahipken, emekçi kitlelerin yetişkinleri de, çocukları da barbarlık içinde yaşamaya mahkûm kılınıyor. Bugün dünyada 2,3 milyar insanın yeterli gıdaya erişimi yok. Uluslararası kuruluşların güncel verilerine göre de 800 milyondan fazla insan açlık koşullarında yaşıyor.

Karardı gök Karardı / Kararıyor… / Çelik gövdeli koca bir gemi / Denizin ortasında beşik gibi sallanıyor. / Kapkara kanatlı / Koca bir akbaba gibi bulutlar / Kanatlarını gerip kaplıyor bütün göğü. / Şırraaak / Şırraak şaklayarak / Ateşten kılıçlar gibi yıldırımlar / Böğrüne böğrüne saplanıyor geminin.

Burjuvazi göstermelik konferanslarla, hiçbir ciddiyeti ve yaptırımı olmayan anlaşmalarla vb. bir şey yaparmış gibi görünerek ekolojik krizdeki sorumluluğunu sırtından atmaya çalışıyor. Bu konferanslar silsilesinden biri de Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP). Bu kapsamdaki toplantıların yirmi altıncısı, yani COP26, 31 Ekim-12 Kasım tarihleri arasında İskoçya’nın Glasgow kentinde yapıldı. Bu konferansta da tıpkı daha önceki benzerlerinde olduğu gibi, kapitalizmin egemenlerinin ekolojik kriz karşısında havanda su dövmek dışında hiçbir şey yapmadıkları ve yapamayacakları görülmüş oldu.

Emekçilerin her ay zamlanan fatura zulmü karşısında öfkesi gün geçtikçe büyüyor. Ekstra bir tüketim yapılmadığı, aksine mümkün olduğunca iktisatlı kullanılmaya çalışıldığı halde, faturaların her ay bir önceki ayı aratacak tutarda gelmesi zaten zor olan yaşamı daha da zorlaştırıyor. Gıda fiyatları almış başını gitmiş, kiralar çok yüksek… Bütün bunların yanına, kışın doğalgazın eklenmesiyle neredeyse bir kira bedelini aşan fatura tutarları eklenince iş iyice içinden çıkılmaz bir duruma dönüşüyor.

Dünyanın bütün damlaları, birleşin! / Şakası yok, / Gökte sapsarı bir armut gibi asılı duran güneşin. / Daha yere dokunmadan, / Darma duman olursunuz. / Şakası yok, / Çatır çatır çatlamış toprağın / Bir karışını bile ıslatamadan kurursunuz. / Dünyanın bütün damlaları birleşin! / Bırakın kendinizi / Bir dağın yamacından aşağı tepetaklak / Birken yüz / Yüzken yüz milyon olup akın

Olağanüstü bir dönemden geçiyoruz. Kâr ve sermaye birikimini arttırmak amacıyla yapılan kapitalist üretim, doğada ve toplumda büyük tahribatlara yol açarak çelişkileri alabildiğine derinleştirmiş, bir kırılma ve patlama noktasına taşımıştır. Tarihsel bir tıkanma yaşayan kapitalizm bugün tüm insanlığı bir varoluş sorunuyla karşı karşıya getirmiş bulunuyor. Ekonomik kriz, salgın, ekolojik kriz, savaş ve göç sorunu, akıl almaz boyutlara varan toplumsal eşitsizlik… Kapitalizmin yarattığı karanlık bir taraftan insanlığa cehennemi yaşatırken diğer taraftan yeni isyan dalgalarını tetikleyerek yeni Ekimlerin temelini hazırlıyor. Lenin, emperyalizm çağının, birikimli toplumsal çelişkilerin bir kıvılcımla patlayarak proleter devrime yol açmasının koşullarını olgunlaştırdığına dikkat çekmişti. Lenin’in işaret ettiği gerçeklik, küresel kapitalizm koşullarında daha fazla ete kemiğe bürünmüştür. Son yirmi yıllık süreçte ardı ardına gelen ayaklanmalar ve devrimci durumlar da bunun kanıtıdır.

Muzaffer Ekim Devriminin 104. yılını kutluyoruz. İnsanlığın baskıdan, sömürüden, alçaltılmışlıktan kurtulup özgürleşmesi yolunda tarihin gördüğü en büyük atılımı temsil eden Ekim Devrimi aradan geçen bunca zamana rağmen görkeminden hiçbir şey yitirmiş değil. Bugün insanlığın içinde bulunduğu ağır kriz koşullarında Ekim’in anlam ve önemi çok daha büyük bir göz kamaştırıcılıkla parıldıyor. Bu anlamda Ekim Devrimi bir tarih olmayıp son derece günceldir.

Sudan’da yaklaşık üç yıl önce patlak veren halk isyanı, diktatör Beşir’in tutuklanmasına rağmen ordunun ipleri elinden bırakmadığı, buna karşın kitle inisiyatifinin de tümüyle söndürülemediği inişli çıkışlı bir süreç izleyerek bugünlere gelmişti. Bu süreçte askerlerden ve sivillerden oluşan bir geçici hükümet kurulmuştu. Varılan uzlaşmaya göre ilk 21 ayında askerlerin başkanlık ettiği hükümet 2021 Kasımında sivillere geçecek ve nihayetinde yeni bir anayasayla seçimlere gidilecekti.

Erdoğan’ın Suriye’de yeni bir savaş hamlesini ne ölçüde yapabileceği ve yaparsa bunun ne ölçüde başarılı olacağı ucu açık bir sorudur. İçte ve dışta siyasi konjonktür değişmiştir. Sıkça vurguladığımız gibi rejim bir iniş sürecindedir. Manevra alanları ve başarı olanakları ciddi ölçüde daralmıştır.

Dünyanın her yerinde burjuvazinin düsturu, ciddi bir toplumsal basınç olmadıkça emekçileri sorunlarıyla baş başa bırakmaktır. O ancak karşısında örgütlü ve kitlesel bir güç gördüğünde, toplumsal patlamaların önünü almak üzere tavizler vermeye yanaşır. Bu tavizlerin genişliğini belirleyen de ortaya çıkan hareketin gücüdür kuşkusuz. Şimdi 20. yüzyılın başlarından itibaren işçi sınıfının barınma sorunu karşısında verdiği mücadelelerden bazılarına bakalım.