Geçtiğimiz haftalarda Suriye’nin Baniyas şehrinde bulunan elektrik üretim santralinde yakıt deposunda oluşan petrol sızıntısı Akdeniz sularına yayıldı. Yine, geçtiğimiz Temmuz ayında Angola’daki Catoca elmas madeninde meydana gelen atık sızıntısı nedeniyle 12 kişi hayatını kaybetti, 2400 kişi ise hastalandı. “Kaza”ların yaşandığı ülkelerin hükümetleri gereken önlemleri ivedilikle aldıkları açıklamalarını yaptılar.

Dünyamız hiç olmadığı kadar felâketlerin ortasında. Aslında insanlar bunun farkında. Türkiye de dâhil birçok ülkede başta gençler olmak üzere emekçiler bu duruma tepki gösteriyorlar. Çünkü felâketler artık uzakta değil. Yaşadıkları şehirlerde, mahallelerinde, köylerinde doğa tahribatının, iklim değişikliğinin sonuçlarıyla yüz yüze kalıyor emekçiler. Normal koşullarda devlete, siyasi iktidarlara tepki göstermeyi aklının ucundan geçirmeyecek insanlar, yaşanan felâketlerin müsebbibi olmasına rağmen sorumluluk almayan, felâketin sonuçları karşısında da kendilerini yalnız bırakan hükümetlere tepki gösteriyorlar.

Bolşevik Parti önderliğindeki Ekim Devrimi de 1917’ye gelinceye kadar çok farklı gelişmelerden, deneyimlerden, çeşitli başkaldırılardan geçmiş ve o şekilde gerçekleşmiştir. 1905 Haziranında yaşanan Potemkin Zırhlısı ayaklanması da bu örneklerin başında gelen önemli bir ayaklanma ve deneyimdir.

Cezaevleri adalet sisteminin son ve en acımasız halkası… Türkiye’de son yıllarda hızlanan cezaevi inşaatı furyasının devam ettiği görülüyor. Çarkı bozuk kapitalist sistem sıkıştıkça egemenlerin topluma uyguladıkları basınç ve bu basıncın somut sonucu olarak da düzenin cezaevi ihtiyacı artıyor. Peki, bu cezaevleri kimler için yapılıyor? Grevci, direnişçi işçilerden deresine, tarlasına, ormanına sahip çıkmaya çalışan emekçiye; onlardan hakkını arayan öğrenciye, muhalif sanatçıdan gazeteciye, seçilmiş siyasetçilerden devrimcilere kadar herkese “sus!” çekilmekte.

Yaşadıkları felâketlerin ardından yoksul emekçiler, felâketle mücadele ekipleri kurdular, yardımlaşma ağları ördüler. Devletin engellemelerine rağmen felâketlerin boyutlarını bir nebze osun küçültmeyi başardılar. Pandemi, sel, heyelan, yangın gibi doğa olayları karşısında zamanında müdahaleler yapması gerekirken bunu yapmayan ve doğa olaylarının felâkete dönüşmesine neden olan, kendi imkân ve inisiyatifleriyle müdahale edenleri engelleyen devlet biz emekçilerin derdine derman olamaz; ancak yükümüzü arttırır.

İnsanlığın tarihsel yolculuğu hiçbir zaman düz bir çizgide ilerlememiştir. Doğa karşısında verdiği mücadeleden toplumsal yaşama, sınıf çatışmalarına varıncaya dek insanlık nice çetin mücadelelere girişmiş, büyük zaferlerle birlikte büyük acılar da yaşamıştır. Derin acılar ve sevinçler karşısında, Elif Çağlı’nın ifade ettiği gibi, bazen düzyazının hükmü sona erer. Tam da bu esnada şiirler, resimler, ağıtlar yardımına koşar insanın. Bu noktada denilebilir ki, sanat insanlığın on binlerce yıldır süregelen yürüyüşünün en sadık tanığı olmuştur. Mağaralara çizilen resimlerden Rönesans’ın eşsiz tablolarına, egemenlerin ihtişamlı saraylarına dek birçok sanat eseri aslında yaşanan dönemin izlerini yansıtan birer insanlık abidesidir. 16. yüzyılda yaşamış olan ressam Pieter Bruegel’in Ölümün Zaferi (The Triumph of Death) adını verdiği tablosu da bu eserlerden biridir.

Kapitalizm altında yaşamanın nasıl bir cehennem olduğunu her gün bir başka vesileyle yeniden görüyoruz. Türkiye’de sağlık sisteminin nasıl bir çöküş içinde olduğu salgının başından beri hissedilmekte ve bilinmektedir. Bu çöküşün nedenlerinden biri, geçtiğimiz günlerde CHP Zonguldak milletvekili Deniz Yavuzyılmaz’ın ulaştığı Sayıştay raporundaki çeşitli ayrıntılarla ortaya çıktı.

Şurası açık ki, emekçi kitlelerin çalışma ve yaşam koşularının iyileşmesi de, demokratik hakların kazanılması da işçi sınıfının mücadelesine bağlıdır. Geçmiş deneyimlerin ışığında sosyalizm idealine sıkı sıkıya sarılmış öncülerinin etrafında birleşmiş işçi sınıfının zamanı gelmiştir.

Mehmet Emin Özkan 83 yaşında ve 26 yıldır cezaevinde. Özkan cezaevinde 5 kez kalp krizi geçirdi. Birçok kronik hastalığı ve hafıza kaybı var. Mayıs ayında hastaneye götürülen Özkan’ı kelepçeli vaziyette, elinde ilaç poşetiyle çekilen bir fotoğrafta gördük. O sırada çekilen bir videoda ise yürümekte zorlandığı görülüyordu. 1993 yılında Tuğgeneral Bahtiyar Aydın’ın öldürülmesinden sorumlu tutularak müebbet hapis cezasına çarptırılan Özkan’ın avukatları, isnat edilen suçlama boşa düşmesine rağmen yıllardır serbest bırakılmadığını dile getiriyorlar. 2015 yılında “cezaevinde kalamaz” raporu veren Adli Tıp Kurumu 2019 yılında “cezaevinde kalabilir” raporu verdi.

İktidarın son dönemde kendisine bir dayanak noktası, kaçış alanı yaratmak için bulduğu bir icat var; itibar! Öyle ki, bu kelimenin sahiplerine göre, yazlık, kışlık ve 1124 odalı çeşitleri olan saraylar, en büyüğü 400 milyon değerinde birçok VIP uçak, her biri milyonlarca liralık yüzlerce makam ve koruma aracı, servet değerinde kol çantaları vb. devasa bir israf ya da debdebe değil, “itibarın” gereğidir. İğneden ipliğe her kaleme defalarca zam gelebilir. İnsanlar açlık ve yoksulluğun pençesinde yaşam mücadelesi verebilir, yangından sele türlü felâketler yaşanırken imkânların kısıtlı olduğundan bahsedilebilir. Lakin “itibardan tasarruf olmaz!

Dünya genelince ilk defa uyuşturucuya bulaşma yaşı 13-15 iken, Türkiye’de 9’a kadar düşmüş. Özellikle gençlerde daha yoğun kullanıldığı görülüyor. Yine raporda Türkiye, aşırı doz uyuşturucu sebebiyle 30 yaş altı ölüm oranının en yüksek olduğu ülke olarak görünüyor. Özelikle bir dönem görece daha ucuz ve ulaşılabilir olması dolayısıyla bonzai kullanımı çok daha yaygındı. Haber kanallarında bu durum olağan vakalar olarak gösteriliyor, gençlerin hayatlarına nasıl son verdikleri anlatılıyordu. Rakamlardan da görüldüğü üzere Avrupa genelinde Türkiye uyuşturucu kullanımında birinci sıradadır.