Paris Komünü: Unutturulamayan Destan!

Tepeden tırnağa insandılar / 72 gün sanki yıldızlara dokundular / Yenisi açılmak üzere kapanırken perde / Bir vasiyet bırakmışlardı geriye: / “Boyun Eğme Ey İnsan!”

18 Mart 1871’de ayağa kalkan Parisli işçiler bir kent ölçeğinde de olsa siyasal iktidarı ele geçirdiler. On gün sonra Komünü ilan eden Paris işçi sınıfı şöyle haykırıyordu: Yaşasın toplumsal devrim! Bu devrimci işçi iktidarı ne yazık ki sadece 72 gün yaşayabildi. Ama o, proletaryanın hem iç hem de dış düşmana karşı verdiği destansı bir direnişin adı olurken, ilk işçi iktidarı deneyimi olarak işçi sınıfının devrimci mücadele tarihine silinmeyecek bir iz olarak kazındı. İlk kez Komün’ün 150. Yıldönümünde koyduğumuz sunumu izlemek için tıklayınız.

İşçi sınıfının ilk iktidar deneyimi olarak 72 gün boyunca ayakta kalan Paris Komünü, aynı zamanda proletaryanın hem iç hem de dış düşmana karşı verdiği destansı bir direnişin de adıdır. İşçi sınıfının kadınları proletaryanın mücadele sahnesine çıktığı günden bu yana gerçekleşen tüm devrimlerde ve devrimci hareketlerde, ön saflardaki rolleriyle sınıf kardeşlerine cesaret ve güven aşılarken, düşmanlarına da korku salmışlardır. Emekçi kadınların mücadele tarihinin en parlak sayfalarından birini de Paris Komünü oluşturmaktadır.

Paris Komününün 146. yılında, burjuva düzene karşı soylu bir biçimde dövüşen Komünarları saygıyla anıyoruz. Bonaparte rejimi altında bile yüreklerini karartmayıp mücadeleyi sürdüren ve sonunda mücadelelerini Paris Komünü ile taçlandıran Komünarların kararlılığının, inancının, umudunun ve cesaretinin unutulmaması bugünlerde bir kat daha önem kazanıyor. Çünkü günümüzde de emperyalist kapitalist sistem tarihsel bunalımını atlatabilmek için çareyi otoriter ve totaliter yönetim biçimlerinde, savaşlarda arıyor.

Paris Komünün yıldönümünde, Elif Çağlı'nın Marksizmin Işığında ismini taşıyan, Marksizm ve Devlet sorununu ayrıntılarıyla ele aldığı çok önemli kitabının ilgili bölümünü okuyucularımızın dikkatine sunuyoruz.

Troçki'nin Paris Komünü üzerine çeşitli tarihlerde kaleme aldığı makalelerden bir derleme.
... Rus okuyucu, Lissagaray’ın –yanılmıyorsak yakında birkaç baskısı çıkacak olan– kitabından 1871 Paris Komününün tarihini öğrenebilir. Engels’in eşsiz önsözüyle donatılan Marx’ın ölümsüz broşüründen ise bu tarihin felsefesini öğrenebilir. Müteakip Marksist literatür, bildiğimiz kadarıyla, Marx’ın Komün hakkında söylediklerine son otuz beş yıl boyunca önemli hiçbir şey eklememiştir. Marksist olmayan literatürdense söz etmeye bile değmez: Doğası gereği onun bu konu üzerinde söyleyecek hiçbir sözü yoktur. En son çevrilen yayınlar da dahil Rusça’da mevcut olanların tümü, uluslararası gericiliğin beş para etmez dedikodularının, polis memuru Mimretsov’un felsefi ve ahlâki yargılarıyla çeşnilendirilmiş beceriksiz bir tekrarıdır. ...