Hitler faşizmine karşı Fransa’da partizanların destansı direnişinin öncülerinden Ermeni komünist şair Misak Manuşyan’ın Panthéon’a defnedilmesi kararlaştırıldı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un imzaladığı kararname ile eşi Meline’yle birlikte anıt mezara defnedilecek olan Manuşyan, Panthéon’daki ilk yabancı direnişçi ve komünist olacak. Peki neydi Misak Manuşyan’ın Meline’yle birlikte sevdalarını katık ettikleri mücadelenin harcı; uğruna sürgün edildikleri, hayatlarını verdikleri kavga?

Kendilerine “Vatanı Koruma Ulusal Konseyi” (CNSP) adını veren cuntacılar “giderek kötüleşen güvenlik durumu ve ülkenin içinden geçtiği sosyo-ekonomik kriz nedeniyle” Bazum’un devrildiğini duyurdular. 28 Temmuzda Muhafız Alayı Komutanı General Abdurrahman Çiyani liderliğinde bir geçiş hükümeti kuruldu. Cunta, Nijer’in Fransa, Nijerya, Togo ve ABD başkentlerinin büyükelçilerinin görevine son verdi.

İşçilerin mücadeleyle kazanılmış haklarından biri olan kıdem tazminatına 6. ayda yapılan tavan arttırımı bilerek ve isteyerek patronların can dostu AKP hükümeti tarafından düşük tutuldu. EYT düzenlemesiyle birlikte milyonlarca işçinin alacağı kıdem tazminatı böylece iktidar eliyle (kanundaki yerini hâlâ korumasına rağmen) fiilen kuşa çevrildi.

Bir üzüm asmasının altında / Sessizce otururken iki insan / “Yukarı bak yavrum” dedi bir baba / “Bak nasıl da sarılacak bir dal arıyor / Öyle ya bulup tutunsa, sarılacak / Sarılsa coşacak, bereketlenecek / Önce yeşillenip, sonra morlanacak / Önce bir verip, sonra bollanacak… / Bir asma dalı filizlenmiş kıvrılıyor / Tutunacak, tutunup sarılacak bir dal arıyor.”“Bir üzüm bağı nasıl oluşur?” / diye düşündü çocuk… / “Salkım salkım, tane tane, renkli renkli / Minik minik, koca koca, / Ekşi, mayhoş, baldan tatlı… / Kolay mıdır koca bağlar yaratmak? / Hasadı alıp, tekrar tekrar üretmek / Bolluk ve bereket hiç kolay olmasa gerek…”Çocuğun hayali, soruları dile geldi / Baktı babanın gözüne, / Devam etti baba sözüne; / “Önce karar vereceksin bir kere / Üzüm bağları yaratmaya

AKP’ye ve diğer rejim bloku partilerine oy veren işçi-emekçi kitleler içinde doğru bir perspektifle ve kalıcı çalışma yapmak, o işçileri sınıf mücadelesi içerisinde kazanıp dönüştürmek zorlu ama elzem bir görevdir. Bundan kaçınırsanız, bunun gereklerinden uzak durursanız, o zorlu sahada tırnakla kazıyarak kök salmazsanız oralar AKP’nin, tarikatların, dini vakıfların vb. cirit alanı olmayı sürdürür. Ve o kitleler ağır geçim sorunları yaşasalar ve hoşnutsuz olsalar bile hâlâ ciddi ölçüde o örgütlü bağlarına sadık kalmaya devam ederler.

Yüz binlerce insanın canını alan, milyonlarcasını perişan eden deprem, iktidara ve yandaşlarına yeni bir rant kapısı oldu. On binlerce insan üstlerine yıkılan evlerinin enkazı altında günlerce kurtarılmayı beklerken yitip gitti. Hayatta kalanlar çadır kentlerde, çok zor koşullarda yaşamaya çalışırken, içinde oturmaya korktukları az ya da çok hasarlı hatta hasarsız evlerine de devletin el koyduğunu öğrendiler. İnsanlar ev veya işyerlerine giremez, buralardan kendi eşyasını çıkaramaz oldu. Depremden sonraki talan depremden beter oldu!

Rejimin yeni dönemi beklendiği gibi ekonomik saldırılara hız verilmesiyle başladı. Emekçilere yutturulmak istenen acı ilacın dozu kat be kat arttırıldı. Emekçiler Temmuzun ilk iki haftasında adeta zam sağanağına tutuldu. Zaten enflasyonun yükseldiği, liranın değer kaybettiği, reel ücretlerin ve alım gücünün eridiği koşullarda ayakta durmaya çalışan emekçileri çok daha zor günler bekliyor. Ancak baştan belirtelim ki saldırılar sadece zamlarla sınırlı değildir. Temmuz sağanağı emekçileri bekleyen karakışın yalnızca habercisidir.

6 ve 9 Ağustos 1945’te ABD Japonya’ya iki atom bombası atarak Hiroşima ve ardından Nagazaki’yi yerle bir etti. O büyük felâketin hayatta kalan az sayıdaki tanıklarından 91 yaşındaki Terumi Tanaka “Hibakuşaların azalmasıyla felâketin unutulmasından korkuyoruz” diyordu. Eskiler, insanın bu unutma hali için “hafıza-i beşer nisyan ile malûldür” derler; yani “insan hafızasının kusuru, unutmasıdır”. Anlaşılan bu gibi büyük kıyımlar dahi unutulabiliyor.

Öncesinde, nasıl olur da enflasyonu biraz arttırabiliriz diye kafa patlatan metropollerin burjuva iktisatçıları, o zamandan beri enflasyonu nasıl dizginleriz sorusuna yanıt arıyorlar. Hal bu olunca doğal olarak ilk yapılması gereken, enflasyonun nedenlerini ortaya koymak olmalıydı. Ama burjuva iktisatçıların esas misyonu kapitalist iktisadın sınıfsal gerçekliğinin üstünü örtmek olduğundan, bu konuda da tam bir çarpıtma operasyonu devrededir.

Yakın zamanlarda medyaya yansıyan üç haber Türkiye’deki rejimin özellikleriyle ilgili çok şey anlatıyor. Bunlardan birincisi MHP Genel Başkan yardımcısı Semih Yalçın’ın, sosyal medya hesabından, “Sedat Şahin kardeşimiz genel başkanımız Sayın Devlet Bahçeli’yi ziyaret etti” notuyla Sedat Şahin ile Devlet Bahçeli’nin MHP genel merkezinde çekilmiş fotoğraflarını yayınlamasıydı.

Protesto gösterilerinin başlamasının üzerinden neredeyse bir yıl geçti. İran’da yaşanan devrimci durum şimdilik geri çekilmiş görünüyor. Bu geri çekiliş her şeyin eskisi gibi olacağı anlamına gelmiyor elbette. Kitleler nezdinde bu denli meşruluğunu kaybetmiş bir rejimin eski gücünü geri kazanması mümkün değildir.

Burjuvazi faşizm koşullarında doğayı, insan emeğini kanun kural tanımadan sömürebildiği zaman iyice azgınlaşır. Tıpkı bugün Türkiye’de olduğu gibi. İnsan kılığına girmiş sermayenin karakterinde ne bugünü düşünmek vardır ne de yarını. Fakat emekçi sınıflar nefes almak, doymak, kaygısız yaşamak için kapitalizmin yaşam alanlarına verdiği zarara engel olmak zorundalar. Doğa katliamı kapitalizm yıkılmadan bitmez, kapitalizm ise işçi sınıfı onu yıkmaya yönelmeden yıkılmaz. Kurdun kuşun, börtü böceğin, ağacın çimenin, yeni doğmuş bebekten 80 yaşındaki teyzenin hakkını almak için kapitalizme karşı devrimci işçi sınıfı mücadelesini büyütelim.

Sistemin tarihsel kriziyle sökün eden hegemonya krizi ve emperyalist güçler arasındaki rekabet, insanlığı bir kez daha dünya savaşının alevlerinin içine atmıştır. Üçüncü emperyalist paylaşım savaşı, geçmiştekilerden farklı yönler içeren kimi özgünlükleriyle, Ortadoğu’dan Asya-Pasifik ve Avrupa kıyılarına dek pek çok coğrafyayı kan gölüne çevirmeye devam ediyor. Egemenlerin kanlı paylaşım savaşı emekçilerin yaşamlarını karartıyor.

AKP iktidarı 21 yıl boyunca kapitalistler için öyle bir dikensiz gül bahçesi yarattı ki, işçilere yaşamı adeta zehir etti. Liyakat, deneyim gerektiren işlerde bile bu niteliklerden tümüyle yoksun kadrolarını, yandaşlarını her kuruma doldurdu. Patronlar işçileri düşük ücretlerle ve uzun saatler boyunca çalıştırıyor, iş güvenliği tedbirlerini de gereksiz maliyet olarak görüyorlar. Yasalar da onlardan yana işletildiği için istedikleri gibi davranabiliyorlar.

Maden-İş’in ve DİSK’in unutulmaz önderi, sendikal hareketin en önde gelen liderlerinden Kemal Türkler, faşist düzen güçleri tarafından 22 Temmuz 1980’de katledildi. Sermaye ve düzen güçlerinin tüm unutturma çabalarına rağmen Türkler, ölümünün 43’üncü yılında mezarı başında anıldı bir kez daha. Hemen her yıl gerçekleştirilen bu anmalarda Kemal Türkler’in mücadeleci sendikal anlayışına dikkat çekilerek, katillerden hesabın işçi sınıfı tarafından sorulacağına vurgu yapılır. Rutin anmalarda söylenen bu sözlere rağmen on milyonlarca işçi, hatta metal işçileri yakın dönemin bu fedakâr, yiğit işçi önderinin ne adını duymuş ne de verdiği mücadelelerden haberdar olmuştur. Mezarı başındaki sembolik anmalar da elbette büyük önem taşıyor. Fakat Kemal Türkler’i gerçekten an(la)mak için çok daha fazlasını yapmaya ihtiyaç vardır.