Gerçi / Bir dediği bir dediğini tutmaz ama / Buyurduğuna göre efendi hazretlerinin, / Uçuyormuş yine / İktisad-ı milliyemiz! / Çökerken hem de / Bütün dünyada iktisadı kapitalizmin, / Çin’i, Amerika’yı / Ve hatta / Bütün Frengistan’ı geçecekmişiz!

Agos gazetesi genel yayın yönetmeni ve sosyalist bir aydın olan Hrant Dink’in katledilişinin ve gerçek katillerinin “Ankara’nın karanlık dehlizlerinde” kaybedilmelerinin üzerinden 14 yıl geçti.

1850’ye gelindiğinde, Almanya ve İtalya’da devrim yenilmiş, Fransa ise karşı-devrimin girdabına sürüklenmişti. Louis Bonaparte’ın 2 Aralık 1851’deki darbesi bütün Avrupa’da uzun bir gericilik döneminin başladığına işaret edecekti. Burjuvazinin azgın bir saldırıya giriştiği bu gericilik dönemi, Komünist Birlik için de bir tarihsel dönemin kapanışı anlamına gelmekteydi. 1850 Eylülündeki bölünmeden iki yıl sonra Almanya’daki üyeleri tutuklanan Komünist Birlik, Köln’deki yargılamanın ardından gelen hapis cezalarıyla birlikte ölümcül bir darbe almıştı.

ABD dünya işçi sınıfı ve dünya işçi devrimi açısından en önemli ülkelerden biridir. Dünyanın en varlıklı ülkesi olmasına rağmen yoksulluğun, evsizliğin, güvencesizliğin bu denli derin olduğu bir ülkede toplumsal patlama ve dolayısıyla toplumsal ruh halinde büyük ve hızlı dönüşümler kaçınılmazdır. Rüyalar ülkesinin artık kâbusa döndüğü yaygın olarak kitlelerin bilincine çıkıyor.

Türkiye’de üniversiteler; akademisyenlerin ihraç edildiği, cübbelerin postallar altında ezildiği, öğrencilerin yerlerde sürüklendiği ve emekçilerin güvencesiz çalışmaya mahkûm edildiği alanlara dönüştürüldü. Rejimin fethe çıktığı, rektörlüğüne kayyum atanan, kapılarına kelepçe vurulan mekânlara dönüştürüldü Türkiye’de üniversiteler... Esaslı soru şudur; üniversitelere biçilen bu kaftan nasıl yırtılacak?

Hem Türkiye’de hem dünyada yaşanan açlık ve yoksulluk meselesinin asıl nedeni içinde yaşadığımız sınıflı toplum olan kapitalizmdir. İşçi sınıfı, her şeyi ürettiği bu dünyada sermaye sınıfı iktidar olduğu sürece açlık ve yoksulluk sorunuyla boğuşmaktan kurtulamaz. Milyarlarca emekçinin giderek katlanılmaz hale gelen sorunlarının çözümü, kapitalizme karşı mücadeleyi yükseltmekten geçmektedir. Bundan kaçmak veya ertelemek sonraki nesillere daha büyük sorunlar bırakmaktan başka bir sonuç doğurmayacaktır!

Günümüzün algı yönetimi dünyasında, burjuvazinin en büyük başarılarından biri de işçi sınıfı genelinde hâkim olan “nasıl olsa bir şey yapılamaz” veya “ne yapsak bir şeyi değiştiremeyiz” algısıdır. İşin başı bu algının kırılmasıdır ve bu kırılma da ancak başarılı mücadele örneklerinin sayısının artmasıyla mümkün olacaktır. Bu sebeple ortak sorunlara karşı ortak bir mücadele hattı örülmesi zorunludur. Mücadeleci sendikaların ortak hareket etmesinin önemi, gereği ve mümkün olduğu açıktır. En nihayetinde de her konuda olduğu gibi asgari ücret konusunda verilecek mücadele de işçi sınıfının genel mücadelesinin bir parçası olarak düşünülmelidir.

İnsanlara akıl tutulması yaşatan, toplumun boğazına çöküp nefessiz bırakan bu hastalıklı sistem yaşamaya devam ettiği müddetçe ne yazık ki pek çok kötü şey gibi depresyonların ve intiharların da sonu gelmeyecektir. Çünkü egemenlerin ve onların araştırma kurumlarının söylediklerinin aksine ne sağlık sorunu, ne konut sorunu, ne eğitim sorunu, ne açlık sorunu vb. kapitalizm altında çözülür. Bu sorunlar sistemin doğasına uygun bir biçimde emekçilerin karşısında bir duvar gibi dikilmeye devam eder.

Endonezya’yı bir yangın yerine çeviren protestolar şimdilik geri çekilse de Endonezya halkının tepkisi ve öfkesi dinmiş değil. Yangın şimdilik sönmüş görünse de işçi sınıfının ve gençliğin bağrında yanan ateş hâlâ sıcak. Endonezya meydanlarında isyanın sembolüne dönüşen şu sözler, işçilerin, emekçilerin ve öğrencilerin geleceklerini egemenlerin eline bırakmaya niyetli olmadığını gösteriyor: “Geriye tek söz kaldı: Kavga!”

Burjuva sol gelenek, kapitalist sistemi ortadan kaldırmayı değil onu rehabilite etmeyi savunur, gerektiğinde sözde kapitalizm karşıtı bir söylem kullanmaktan da çekinmez. Solcu geçinen sendika bürokratlarından ve akademisyenlerden, sosyal-demokratlardan, yeşillerden vb. duyduğumuz nutuklar bu kapsamdadır. Bunlar projeler ve modeller geliştirirler: “paydaşlar ekonomisi”, “ilerici ekonomi”, “mutluluk ekonomisi”, “alternatif dünya”, “yeni yeşil sözleşme” vb. Ama hiçbiri kapitalist sistemin bir devrimle yıkılıp, üretim ilişkilerinin değiştirilmesi gerektiğini düşünmez; bu bazılarına gerçekçi görünmez, diğerlerine ise kendi ayrıcalıklarını da yitirecekleri için tehlikeli görünür.

Yeşil Yeni Anlaşma, adını, 1930’larda ABD’de başkan Roosevelt tarafından ilan edilip uygulamaya konan ve Yeni Anlaşma (New Deal) adıyla anılan programdan alıyor. Roosevelt 1930’lu yıllarda ABD’deki büyük buhranın etkilerini bertaraf etmek üzere bu programı başlatmıştı. New Deal esas olarak sermaye düzenini koruyabilmek için açlık, işsizlik ve yoksulluğu azaltmayı hedefleyen bir dizi alt program ve kurumlardan oluşuyordu.

Geçtiğimiz günlerde tarih, bugüne dek gerçekleştirilmiş en kitlesel greve tanıklık etti. İnsanlığın yeni bir yıla hazırlandığı günlerde, 26 Kasımda, Hindistan’ın emekçi kitleleri 250 milyonluk bir grev gerçekleştirdi. Tarım emekçilerinin aşırı sağcı Modi hükümetinin “tarım reformunu” protesto etmek üzere Yeni Delhi’ye doğru başlattığı yürüyüş, on yerel sendikanın çağrısıyla gerçekleşen genel grevle birleşti.

Almanya’da 1844 yazında yükselişe geçen işçi hareketi sosyalist faaliyetlerde de belirgin bir canlanmaya yol açmıştı. 1845 Şubatında Elberfeld’te Engels’in de örgütleyicileri arasında olduğu komünizm konulu toplantılar yapılmış ve bu toplantılar beklenenin üstünde bir ilgi görmüştü. Ne var ki komünizme duyulan ilgideki bu artışa, sosyalistlere yönelik polis baskısındaki artış da eşlik etmişti. Rejimin baskısı sadece Almanya içinde değil dışında da şiddetlenmiş, çeşitli ülkelerdeki politik göçmenler Prusya makamlarının bastırması sonucunda söz konusu ülkelerdeki yönetimler tarafından sıkıştırılmaya başlanmıştı.

Sanki kapitalizme karşı bir pozisyonu savunuyorlarmış gibi, kapitalizmin mevcut halini hedefe koyarak “toplumsal bir dönüşümü” savunan sol sıfatlı ideologlar ve siyasetçiler mevcut. İster sosyal-demokrat ister yeşil ister alternatif dünyacı bir çizgide olsunlar, bu çizgidekilerin hepsinin ortak yanı aslında kapitalizmin bir türü yerine bir başka türünü savunmalarıdır. Hepsi de neoliberalizme karşıdırlar. Ve aslında kaba bir sınıflamayla hepsini de sol-Keynesçi olarak adlandırmak mümkündür.