“Heytt ulan, / Savulun! / Kapitalizm geliyor!” / Yer açın Tanrısına bütün zamanların. / Şimdi bütün başlar onun önünde eğiliyor. / El pençe divan duruyor Zillullah-ı fil arz / Meclis-i vükela secdeye varıyor. / Papaz, haham / Ve hacı ve hoca ve imam / Yani kim geçmişse “efendi ve kul” tedrisatından / Hepsi birden aynı safta duruyor. / Bağırıyorlar, / Eğip başlarını hep bir ağızdan

İçinde bulunulan krizin derinliği ve şiddeti ile orantılı olarak işçi sınıfını çok boyutlu saldırılar bekliyor. Bu noktada iki sermaye örgütünün gündeme getirdiği iki proje oldukça dikkat çekici. Bu iki projenin içeriğini anlatmadan önce, önerilerin burjuvazi tarafından her duruma maymuncuk gibi uydurdukları koronavirüs bahanesi ile duyurulmasının çok şeyi açıkladığını belirtmeden de geçmeyelim.

Gündeme oturduğu Aralık 2019’dan bu yana koronavirüs salgınında ölenlerin çok büyük çoğunluğunu 70 yaş üzerindeki insanlar oluşturdu. Özellikle Avrupa’da ölenlerin ciddi bir kısmı huzurevleri ve bakım evlerinde kalan yaşlılardı. Salgın gündeme girer girmez tuzukuru sınıfların yaşlıları özel doktorları ve hemşirelerini yanlarına alıp Yeni Zelanda gibi ücra yerlerdeki lüks sığınaklarına koşmuşlardı. Oysa emekçi kitleler kaçacak bir yerleri olmadığı gibi salgının tepeye tırmandığı söylenen zamanlarda bile eğer hâlâ işlerini kaybetmedilerse gece gündüz çalışmaya devam ettiler.

Hazirandı / Sıcaktı / Ve on beşinde daha da ısınacaktı / Düşman / Kafa kafaya verip ininde / Güya / “DİSK’in çanına ot tıkayacaktı” / Ve fakat işçiler, birdiler / Güçlerinin birliklerinden geldiğini bildiler / Ve için için yanar gibi / Uğuldayıp kaynar gibi / Bir yanardağın bacasından / Uğuldayıp çıktılar / Eyüp’ten / Silahtarağa’dan, Levent’ten / Ve Topkapı’dan / Çekmece’den / Zeytinburnu’ndan / Dört bir kolundan şehrin / Yüreği ateş dolu nehirler gibi / Ateşten bir öfkenin yüreğine aktılar

Floyd'un katledilmesini takiben patlak veren protestoların büyüklüğü ve halkın öfkesi burjuvazinin “yağmacı” söyleminden nemalanma niyetini boşa çıkarmış olsa da bu meselenin üzerinde durmak gerekiyor. Zira bugüne kadar dünyanın farklı coğrafyalarında yaşanan kitle isyanlarında, protesto gösterilerinde burjuvazinin başvurduğu ilk yöntemlerden biri “şiddet ve yağma” söylemini kullanarak karalama kampanyası yürütmek olmuştur.

Dağların tepesinden aşıran kim yolları? / Tünellerle / Bir yüreği bir yüreğe düşüren… / Kimin ellerinden çıkar sarayların damı, / Şatoların endamı? / Yoksa içinde yaşayan soytarıların kıçından mı? / Kimdir, / Işıl ışıl aydınlatan şehirleri ve caddeleri? / Bir gönülden bir gönüle köprüleri kuran kim? / Hamuru yoğuran, / Ekmeği pişiren… / Kimdir

George Floyd’un 25 Mayısta katledilmesinin ardından başlayan protestolar ABD’de toplumsal isyana dönüşürken, sokağa çıkma yasakları, Ulusal Muhafızın devreye sokulması ve polisin azgın saldırıları bu isyanı kısa süre içinde bastırmaya yetmedi. Üstelik ırkçılığa ve polis terörüne yönelik öfke ve tepkinin dile getirildiği protesto gösterileri bu ülkenin sınırlarını aşarak tüm dünyaya yayıldı. ABD’den binlerce kilometre öteye sıçrayan bu ateş, bir kez daha siyahıyla, beyazıyla milyonlarca emekçiyi ortak sloganlar etrafında birleştirdi.

İrlandalı devrimci Marksist James Connolly, İrlanda’da ve Amerika’da bulunduğu farklı dönemlerde, işçilerin sosyalizme yönelik önyargılarını kırmak ve onları sosyalist mücadele saflarına kazanmak üzere çeşitli makaleler kaleme almıştır. Bu makaleler, her iki ülkede de sosyalist gazetelerde basılıp yaygın bir dağıtımla geniş bir işçi kitlesine ulaştırılmıştır. Connolly, gelen yoğun talep üzerine, bu makaleleri broşür haline getirmek üzere derlemiştir. İlk kez 1909 yılında “Workshop Talks” adı altında basılan bu broşürdeki yazılarında Connolly, hicivsel, espirili ama çarpıcı bir anlatımla ve argümanlarla, egemen sınıfın propaganda bombardımanına maruz kalan işçilerin sosyalizme ilişkin zihinsel bulanıklıklarını gidermeye çalışmaktadır. Bu broşürün ilk bölümlerinden yaptığımız çeviriyi yayınlıyoruz.

Irkçılığa karşı tavizsiz mücadele, Marx’tan, Engels’ten ve I. Enternasyonal’den sosyalist harekete miras kalmıştı. 1917 Ekim Devrimiyle başlayan devrimci fırtına 1919’da III. Enternasyonal’in kuruluşuyla yeni bir merhaleye ulaşmıştı. Aynı yıl ABD Komünist Partisi kurulmuş, kuruluşundan itibaren siyahlara yönelik ırkçılığa ve ayrımcılığa karşı mücadele etmeyi benimsemişti. Enternasyonal’in kuruluş kongresinde dile getirilen “tüm uluslara ve ırklara özgürlüğünü bahşedecek proleter devrim” fikri, ABD’deki radikal siyah aktivistler arasında yankı uyandırmıştı.

Burjuvalar ne yaparlarsa yapsınlar, hangi oyuna, hangi yalana sarılırlarsa sarılsınlar, evet; “hiçbir şey eskisi gibi olmayacak”. Onlar nasıl ki bütün dünyada birleşmiş bir biçimde dünya işçi sınıfına distopik bir dünyayı reva görüyorlarsa, bütün dünya işçi sınıfı da birleşip onları köhnemiş düzenleriyle birlikte tarihin derinliklerine fırlatmasını bilecektir. Evet, söz veriyoruz; hiçbir şey eskisi gibi olmayacak! Ne sömürü kalacak yeryüzünde ne zulüm. Ta kökünden sökülüp atılacak!

İktidar ve ortaklarının gerek tek tek gerekse de toplam “kitle desteği” her geçen gün azalıyor. Sırtına bindirilen ekonomik krizin yükü altında ezilen, işten çıkartılan ya da çıkartılmasa bile sefalet aylığına muhtaç edilen, her geçen gün giderek daha da yükselen bir borç dağının altında ezilen geniş emekçi kitlelerin hoşnutsuzluğu artmaya devam ediyor. Türkiye somutunda tepkilerin henüz kendisini aktif bir protesto biçiminde ortaya koyduğundan söz etmek mümkün değildir. Geniş emekçi kitleler artan hoşnutsuzluklarına rağmen çoğunlukla sabırlı bir bekleyiş içerisinde kalıyorlarsa, bunun temel sebebini, örgütsüzlükte, ülkedeki siyasal rejimin baskıları daha da arttırmasında ve hiç kuşkusuz burjuva muhalefetin pespayeliğinde aramak gerekir.

Gördüğümüz gibi kapitalizm, işsizliği, yoksulluğu ve sefaleti gerek nispi olarak gerekse de kimi dönemlerde mutlak olarak büyütmektedir. Son derece sarsıcı bir tarihsel sistem krizinden geçtiğimiz son çeyrek asırdır, arka arkaya gelen ve giderek şiddetlenen iktisadi kriz dalgaları insanlığın acılarının daha da derinleşmesine yol açıyor. Büyük bir tarihsel yol ayrımına gelmiş bulunmaktayız. Dünyaya hükmeden finans kapitalin zirveleri bu çürümüş ve can çekişmekte olan sistemi nasıl ayakta tutacaklarına kafa patlatıyorlar. Üstelik görünen o ki, bu noktada hangi tercihlerde bulunacaklarına dair ciddi iç çatışmalar yaşıyorlar. Hangi taraf ağır basacak olursa olsun, bu, insanlık için hayırlı olmayacaktır. Kimi finans kapital çevrelerinin vaat ettikleri kırıntılara tav olarak bu sömürü sisteminin sürmesine razı mı gelinecek?

Bayrakları dalgalanıyor o muhteşem anın / Güneş eski güneş değil / Mavi eski mavi / Ve / Rüzgâr eski rüzgâr… / Sokaklar / Hiç böylesine bir coşkuya tanıklık etmedi / Biz hep bir ağızdan / “Yaşasın 1 Mayıs” diye haykırıncaya kadar / Yüreğimizde öfke / Dilimizde marşlar / Çınlattık dört bir yanını dünyanın / Avuçlarımız patlayıncaya kadar / Biz / Amele sınıfının evlatları / Biz / Toprakta tohum / Yürekte öfke

Sınıf devrimcileri olarak sermayenin sinsi saldırılarına en ufak bir prim vermeden, 15-16 Haziran Direnişinin 50. yılında hafızaları tazeleyerek, geçmişin deneyimlerini özümseyerek, özümseterek ve dersler çıkararak mücadeleyi büyütmeye devam ediyoruz. Dün olduğu gibi bugün de örgütlü mücadele işçilerin bir araya gelmesine, dayanışmasına, kucaklaşmasına bağlıdır. İşçileri birbirine bağlayan ve güven duygusunu çelikleştiren işte bu harçtır.

Bir salgın vardır var olmasına ama bu salgının örtüsü altında ondan çok daha büyük, çok daha önemli süreçler işlemektedir. Bir savaş vardır, tekeller ve burjuva devletler arasında dünya ölçeğinde gırtlak gırtlağa bir rekabet vardır ve emekçi kitleler düzenin ağır saldırısı altındadır. Kitleler de 2000’li yıllarla birlikte tarihsel krizi içinde debelenen kapitalizmin ağır saldırıları karşısında seslerini çeşitli biçimlerde yükseltmeye başlamışlardır. Kapitalizmin efendileri açısından sistemin geldiği tıkanma noktası kendi başına önemli endişe konusuyken, bu tıkanmanın çeşitli sonuçlarının bir ürünü olarak kitle mücadeleleri de özel endişe kaynağıdır.

Tarihte gerçekleşen tüm isyanların patlak vermesine vesile olan tetikleyici bir olay vardır elbette. Ancak görünürdeki bu tetikleyici olay bardağı taşıran damladır sadece. Büyük toplumsal hareketler, sistemin çelişkilerinin, kitlelerin biriken öfkesinin sonucudur. Kapitalizm, tarihinin en ağır kriz dönemlerinden birini yaşıyor. ABD’de son 3 ayda 43 milyon insan işini kaybetti. Sosyal güvencelerden yoksun, gelecek kaygısı taşıyan yoksul kitleler için “Amerikan Rüyası”, gökdelenlerin tepesinden aşağı itildikleri bir kâbusu andırıyor.

Tam otomasyon veya robotlaşma tartışmaları yeni değil. Ancak teknolojik gelişmelerle birlikte bazı işlerin çok az sayıda işçi ile yapılabilmesi veya doğrudan makinelere, robotlara, bilgisayarlara yaptırılabilmesi bu tartışmaları her geçen gün daha da alevlendiriyor. Her zaman ilgi çeken bu konuya ilişkin tartışmalar 2016 yılında Davos zirvesinde yapılan “Sanayi 4.0” toplantıları ile level atladı diyebiliriz. Yakın gelecekte üretimin tamamen robotlarla yapılacağı iddia ediliyor.